Microsoft Word 127b2635c69e0ccce220d54f0a4d206a612d9bae85273c7ad237f9e445cb2da1



Download 9,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet74/362
Sana31.12.2021
Hajmi9,24 Mb.
#274737
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   362
Bog'liq
G'aznachilik

                                

                       4. Hududiy moliya organlari faoliyatining tashkil etilishi 

          O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotining hozirgi kundagi o’ta murakkab 

va  mas’uliyatli  holati  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyotining  yangidan-yangi 

muammolarini  ko’ndalang  qilib  qo’ymoqda.  Hozirgi  kunning  global 

vazifalarini  hal  etishning  samarali  usullari  qidirib  topishga  intilishgina  emas, 

balki  jahon  iqtisodiy  xazinasi  durdonalaridan  iborat  butun  «pragmatik» 




164 

 

potentsialdan, jumladan, jahon miqyosida iqtisodiy  jarayonlarni  tartibga  solish 



kontseptsiyasining  uslubiy,  metodologik,  nazariy  ahamiyatini  o’rganishga 

iqtisodchi-olimlar diqqat e’tiborining qaratilishi muhim hayotiy zaruriyatdir. 

Bozorni  tartibga  solish  nazariyasi  gnoseologik  asoslarining  o’rganilishi 

shundan 


dalolat 

beradiki, 

iqtisodiy 

ta’limotlar 

tarixida 

«davlatning 

aralashmasligini»  yoqlovchi  g’oyalar  ham  ijtimoiy  taraqqiyotga  davlat  faol 

interventsiyasining  turli-tuman  kontseptsiyalarini  ham  uchratish  mumkin.  Ushbu 

g’oyalar  doimo  jamiyat  ehtiyojlariga  hamda  undagi  hukmron  mafkuraga  mos 

bo’lib kelgan. 

Mavjud  iqtisodiy  tizimlar  va  iqtisodiy  taraqqiyotning  borishi  shuni 

tasdiqlamoqdaki,  «sof» bozor  iqtisodiyoti  dunyoda  mavjud  emas  va  hech  qachon 

bo’lmagan. Shunday qilib, bugungi kunda kun tartibiga savolni «davlat aralashuvi 

zarurmi?»  tarzida  emas,  balki  «davlat  va  bozor  tartibga  soluvchi  mexanizmlari 

«mutanosibligi»  darajasi»  haqida,  davlatning  iqtisodiyotni  tartibga  solish 

imkoniyatlari va chegaralari haqida qo’yilishi lozim. 

Davlat  siyosatining  xususiyati    ob’ektiv  tarzda  ijtimoiy  va  iqtisodiy 

rivojlanish  darajasidan  kelib  chiqadi  tarixiy-milliy  qadriyatlarga  bog’liq  bo’ladi. 

Shu bilan birga, har qanday sharoitda masalaga pragmatik holda yodoshish maqbul 

bo’ladiki,  uni  odatda  barqarorlashtirish  siyosati  deb  ham  atalmoqda  va  u  asosida 

davlat  iqtisodiy  siyosatining  maqsadi  barqaror  rivojlanish  uchun  shart-sharoitlar 

yaratishdan va muvozanatlashgan iqtisodiy holatni saqlashdan iborat bo’ladi. 

Makroiqtisodiy tahminlashtirishning umumiy qonuniyatlari nuqtai-nazaridan 

mutloq  to’g’ri  hisoblangan  holatlar  hududiy  tizimda  o’ziga  xos  maxsus  ahamiyat 

kasb  etishi  va  aniq  olingan  hudud  manfaatlari  nuqtai-nazaridan  boshqacharoq 

talqin  etilishi  mumkin.  Mamlakat  miqyosidagi  umumiy  holat  va  hududiy 

iqtisodiyotni qiyoslashda shuni alohida ta’kidlash mantiqiy o’rinli bo’ladiki, bunda 

hududda umuman jamiyat turmush darajasi barqarorligi ta’minlanishi va shu bilan 

bir  vaqtda  hududiy  tizim  barqarorligi  ham  e’tiborga  olinishi  kerak.  Amaliyotda 

mazkur dolzarb masalani respublika markaziy hukumati hal qiladi. Markaz uchun 




165 

 

hudud  makroiqtisodiy  tizim  va  makroiqtisodiy  tartibga  solish  ob’ekti  sifatida 



maydonga chiqadi

44



Hududlar  taraqqiyotining  xususiyatlari  ham  sifat  ko’rsatkichlari  – 

rivojlantirishning  ustivor  yo’nalishlari,  xo’jalikning  bazaviy  tarmoqlari, 

ixtisoslashuv  va  h.k.,  ham  miqdoriy  ko’rsatkichlar  orqali  namoyon bo’ladi.  Zero, 

ayrim  asosiy  ko’rsatkichlar  bo’yicha,  masalan,  yo’l  ta’minoti  bo’yicha,  suv 

ta’minoti  va  hududiy  rivojlanishning  boshqa  sharoitlari  bo’yicha,  aholining 

ijtimoiy-infratuzilmaviy  ta’minoti  va  ular  tomonidan  ijtimoiy  xizmatlar  iste’moli 

bo’yicha turli hududlar «foizlarda» emas, balki hatto «martalarda» bir-biridan farq 

qilmoqda. 

Ijtimoiy  yangilanishlarning  har  qanday  kontseptsiyasi  agar  u  «umumiy 

ahamiyat» g’oya shaklini olmasa inqirozga yuz tutadi, amalga oshirish muddatlari 

ishonchsiz  bo’ladi  va  turmush  tarzining  pasayishiga  olib  keladi.  Davlat 

siyosatining  maqsadlari  mazmunli  xususiyat  kasb  etishi  va  jamiyat  tomonidan 

qo’llab-quvvatlanmog’i  lozim.  Ushbu  maqsadlar  qatoriga  so’zsiz  tarzda, 

quyidagilar kiritiladi: iqtisodiy o’sish, xalq turmush sharoitining ko’tarilishi, hayot 

sifat  belgilarining  yaxshilanishi,  mamlakat  xo’jalik  sub’ektlari  va  fuqarolar 

havfsizligining ta’minlanishi. 

O’zbekiston  Respublikasida  iqtisodiyot  transformatsiyasi  sharoitida 

islohotlarning  tub  maqsadi  aralash  tipdagi  iqtisodiyotni  institutsional 

rasmiylashtirilishidan  iboratdirki,  bunda  iqtisodiyotni  tashkil  etilishining  o’ziga 

xos  tizimi  amal  qiladi  va  optimal  nisbatlarda  xususiy,  korporativ  va  davlat 

boshqaruvi  ishtirokini  turli  mulk  va  xo’jalik  yuritish  shakllari  o’zaro  ta’sirining 

doimiy takomillashuvini, iqtisodiy samaradorlik va ijtimoiy adolatga erishishining 

ijtimoiy og’riqsiz, qulay yo’llarini qidirib topishni talab etadi. 

Davlatning  yaxlit  moliyaviy  siyosati  moliya  tizimining  barcha  bo’g’inlari. 

Jumladan byudjet tizimining va uning tarixiy qismi bqlish mahalliy byudjetlarning 

                               

44

 Kolesov A.s.Budjetniy protsess: sushchnost i sovershenstvovanie. – Finansi № 11. 2010. –s 8. 



2 O’zbekiston Respublikasi Davlat Statistika qo’mitasining ma’lumotlari (

http://www.stat.uz

)

 

 




166 

 

ham  yagona  qonunchilik  asosida  tegishli  moliyaviy-iqtisodiy  sharoitlarning 



yaratilishi  bilan  tqliq  amalga  oshirilishi  lozim.  Shu  tufayli  moliyaviy  siyosatning 

ixtiyoriy  sohasiga  tegishli  bo’lgan  u  yoki  bu  qarorning  qabul  qilinishi,  mahalliy 

yubdjetlar faoliyatining asoslariga ma’lum ma’noda tegishli bqladi.  

Mamlakatimizda  iqtisodiy  ko’rsatkichlar  o’sish  tendentsiyasiga  ega 

bo’lsada,  hududlarning  iqtisodiy  rivojlanish  darajasidagi  tafovutlar  hududlarning 

iqtisodiy  rivojlanishini  ta’minlashda  hal  etilishi  lozim  bo’lgan  masalalar 

mavjudligidan dalolat beradi(1-rasm)

2

 



 


Download 9,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   362




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish