Microsoft Word 12 Foydalanilgan adabiyotlar

4. “Harakatlar strategiyasi” - fuqarolik jamiyati sari yo’l 
2016-yilda  Sh.M.Mirziyoyevning  mamlakat  Prezidenti  etib  saylanishi,  Prezident 
tomonidan “xalq davlat organlariga emas, balki davlat organlari xalqimizga xizmat qilishi kerak” 
prinsipining e’lon qilinishi, davlat boshqaruvi va xizmatini fuqarolik jamiyati talablariga mos holga 
keltirish  uchun  “O’zbekistonda  Ma’muriy  islohotlar  konsepsiyasi”ning  qabul  qilinishi 
O’zbekistonda fuqarolik jamiyati qurishning yangi bosqichini boshlab berdi. Mamlakat Prezidenti 
Sh.M.Mirziyoyev  mamlakatda  fuqarolik  jamiyati  qurish  maqsad  va  vazifalari,  bu  sohadagi 
muammolar  ustida  to’xtalib,  quyidagi  fikrlami  bildirdi:  “Erkin  fuqarolik  jamiyatini  barpo  etish, 
inson huquq va erkinliklarini himoya qilish borasida amalga oshirayotgan islohotlarimizda nodavlat 
notijorat  tashkilotlarining  o’rni  va  roli  beqiyos  ekanini  alohida  ta’kidlash  joiz.  Hozirgi  kunda 
yurtimizda  9  mingdan  ortiq  nodavlat  notijorat  tashkiloti  mavjud,  29  ta  xalqaro  va  xorijiy 
nohukumattashkilotlarining  filial  va  vakolatxonalari  faoliyat  yuritmoqda.  2017-yilda  “Nuroniy” 
jamg’armasi,  Yoshlar  ittifoqi,  O’zbekiston  fermer,  dehqon  xo’jaliklari  va  tomorqa  yer  egalari 
kengashi,  Savdo-sanoat  palatasi,  o’zini  o’zi  boshqarish  organlari  faoliyatini  muvofiqlashtirish 
bo’yicha  Respublika  kengashi  kabi  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  faoliyatini  takomillashtirish, 
ulami qoilab-quvvatlashga qaratilgan alohida farmon va qarorlar qabul qilindi. Ammo ana shunday 
muhim  sa’y-harakatlarga  qaramasdan,  aholining  muammolarini  tizimli  o’rganish,  ulami  aniq  hal 
etish, ayniqsa, ijtimoiy sharoiti og’ir ayollami qoilab-quvvatlash,  yoshlar va xotin-qizlar o’rtasida 
huquqbuzarlik  va  jinoyatchilikning  oldini  olish,  ulami  ish  bilan  ta’minlash  masalalarida  bu 
tashkilotlaming ishtiroki yetarli darajada sezilmayapti. Ular faqat nomiga yig’ilishlar o’tkazish bilan 
mashg’ul  bo’lib  qoimoqda.  Nodavlat  notijorat  tashkilotlari  bugun  aytilgan  tanqidiy  gaplardan 
xulosa chiqarib, o’z f’aoliyatida burilish yasaydi, deb ishonamiz”. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi farmoni bilan “2017-2021-
yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar 
strategiyasi”ning  tasdiqlanishi  va  uning  hayotga  tatbiq  etilishi  natijasida  fuqarolik  jamiyati 
institutlari demokratik prinsiplar asosida rivojlana boshladi. 
“Harakatlar  strategiyasi”ning  “Davlat  va  jamiyat  qurilishi  tizimini  takomillashtirishning 
ustuvor yo’nalishlari” nomli birinchi ustuvor yo’nalishida demokratik islohotlami chuqurlashtirish 
va mamlakatni modernizatsiya qilishda Oliy Majlis palatalari, siyosiy partiyalaming rolini yanada 
kuchaytirish masalasi birinchi o’ringa qo’yilib, bir yilning o’zida davlat boshqaruvi tizimini isloh 
qilish  yo’nalishida  -  7  ta  qonun,  3  ta  farmon,  7  ta  qaror  va  4  ta  dastur,  jamoatchilik  boshqaruvi 
tizimini takomill&shtirish yo’nalishida esa 6 ta qonun, bitta farmon, bitta qaror va 2 la dastur ishlab 
chiqilishi  belgilandi.  “Harakatlar  strategiyasi”ning  biigina  ustuvor  yo’nalishi  -  davlat  va  jamiyat 
qurilishi bo’yicha 2017- yilning o’zida 18 ta qonun loyihasini tayyorlandi. 
“2017-2021-yillarda  O’zbekiston  Respublikasini  rivojlantirishning  beshta  ustuvor 
yo’nalishi  bo’yicha  Harakatlar  strategiyasini  “Xalq  bilan  muloqo’l  va  inson  manfaatlari  yili”da 

---

166 
amalga  oshirishga  oid  Davlat  d»sturi”ga  binoan  “hududlarda  nodavlat  notijorat  tashkilotlari 
(omonidan ijtimoiy sheriklik loyihalari bo’yicha tadbirlami amalga oshirish ko’lamini kengaytirish, 
viloyatlardagi  mahalliy  vakillik  organlari  huzurida  fuqarolik  jamiyati  institutlari  va  nodavlat 
notijorat  tashkilotlarini  qo’llab-quvvatlash  bo’yicha  jamoat  fondlarini  tashkil  etish”,  shuningdek, 
“hududlardan  saylangan  deputat  va  senatorlar  har  oyda  10-12  kun  davomida  bir  tumanda  bo’lib, 
davlat hokimiyati organlari faoliyatini o’rganib, tahlil qilishi, tegishli rahbarlaming hisobo’lini xalq 
deputatlari  Kengashlari  sessiyasi  muhokamasiga  kiritishi  hamda  tegishli  xulosalar  berishi”, 
“O’zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  Qonunchilik  palatasi  va  Senatining  joylarda  ishlaming 
holatini  o’rganish  va  xalq  bilan  muloqo’l  qilishga  doir  faoliyatini  tubdan  tukoinillashtirishga  oid 
Oliy  Majlis  palatalari  Kengashlarining  qo’shma  qnrori  loyihasini  ishlab  chiqishi”  kabi  fuqarolik 
jamiyatini  rivojlantirish  bilan  boG’liq  huquqiy  asoslar  va  amaliy  O’zgarishlar  rejalari  muhim 
ahamiyat kasb eta boshladi. 
Shuningdek, Harakatlar strategisiyaga muvofiq mamlakatda “Elektron parlament” tizimini 
ishlab  chiqish,  “Elektron  hukumaf’  tizimini  yanada  rivojlantirish,  xalq  deputatlari  mahalliy 
Kengashlarining  mahalliy  ijro  hokimiyati  organlari  faoliyati  ustidan  nazoratini  kuchaytirish 
maqsadida siyosiy partiyalar deputatlik guruhlarining huquq va vakolatlarini kengaytirish, davlat va 
xususiy  sheriklik  tushunchasi,  vazifalari  va  asosiy  yo’nalishlari,  ishtirokchilari  doirasi,  ularning 
huquq  va  majburiyatlari,  bu  boradagi  loyihalar  amalga  oshiriladigan  ustuvor  sohalami  tartibga 
soladigan huquqiy asoslar ishlab chiqish, har bir tuman (shaharjda jismoniy va yuridik shaxslaming 
murojaatlarini  ko’rib  chiqish  bo’yicha  “Xalq  qabulxonalari”ni  tashkil  etishga  qaratilgan  chora- 
tadbirlami  amalga  oshirish,  2018-2020-yillarda  tuqarolaming  o’zini  o’zi  boshqarish  organlari 
faoliyati  samaradorligini  yanada  oshirish  va  rivojlantirish  Dasturini  ishlab  chiqish  kabi  chora-
tadbirlami  amalga  oshirish  mamlakatda  fuqarolik  jamiyati  qurish  uchun  shart-sharoitlar  yaratadi, 
mamlakatda fuqarolik jamiiyati qurishning muqarrar ekanligini anglatadi. 
“Kuchli  davlatdan  -  kuchli  fuqarolik  jamiyat  sari”  tamoyilini  ijtimoiy-siyosiy  hayOtga 
qoilash  vositasida  siyosiy  hokimiyat  organlarining  mahalliy  tizimini  mustahkamlash,  ularga 
markaziy hokimiyat vakolatlarini bir qismini berib borish asnosida nomarkazlashtirish islohotlarini 
o’tkazish, ijroiya hokimiyat tizimlarini vakillik organlari va nodavlat tashkilotlar tomonidan kuchli 
nazorat etish mexanizmi va huquqiy asoslarini yaratishga doir islohotlami amalga oshirish fuqarolik 
jamiyati qurishning shart-sharoitlarini yaratish yo’lidagi ilk qadamlardir. 
Xulosa  qilib  aytganda,  mustaqillik  yillarida  O’zbekistonda  davlatning  bosh  islohotchilik 
faoliyati  natijasida  nodavlat  notijorat  tashkilotlaming  demokratik  tamoyillar  asosidagi  huquqiy 
asoslari  shakllandi.  Qisqa  davr  ichida  mamlakatda  fuqarolik  jamiyati  qurishning  poydevori  - 
konstitutsiyaviy  va  huquqiy  shart-sharoitlar  yaratildi.  Islohotlar  natijasida  mamlakatda  nodavlat 
notijorat tashkilotlar tizimi shakllandi. Muhimi, “uchinchi sektor” bilan davlat hamkorligi natijasida 
mamlakatda  nodavlat  notijorat  tashkilotlaming  mustaqil  faoliyat  yuritishi,  davlat  va  jamiyat 
ishlarini boshqarishi uchun keng imkoniyatlar yaratildi. 
XXI  asr  boshlariga  kelib  O’zbekiston  davlati  va  xalqi  ilg’or  rivojlangan  mamlakatlarda 
fuqarolarga  erkinlik  bagMshlagan,  shaxsning  erkin  kamol  topishi  uchun  barcha  shart-sharoitlami 
yaratgan,  jamiyatning  liimima  jabhalarini  demokratiyalashtirishga  qobil  bo’lgan,  o’zida  xalqchil 
milliy meros va an’analami ifodalagan fuqarolik jamiyati barpo etish yo’lidagi islohotlaming yangi 
bosqichini chuqurlashtirishga kirishdi.