Microsoft Word àñîñèéòåõ10. doc

 
 Konvektiv issiqlik almashinish.
Suyuqlik yoki gazning harakati mobaynida konvektiv issiqlik 
almashinish yuz beradi. Bunda issiqlikning tarqalishi bir yo׳la konveksiya va issiqlik o׳tkazuvchanlik 
usullari yordamida amalga oshadi. Konveksiya deyilganda suyuqlik yoki gaz makroskopik hajmlarning 
siljishi paytida issiqlikning haroratlari turlicha bo׳lgan bir qismidan boshqa qismiga o׳tishi tushuniladi. 
Konveksiya faqat harakat qilayotgan muhitda yuz berishi mumkin, chunki bunda issiqlikning tarqalishi 
muhitning siljishi bilan bog`liqdir. 
Suyuqlik yoki gaz oqimi va ularga tegib turgan jism yuzasi oralig`ida issiqlikning tarqalishi konvektiv 
issiqlik almashinish yoki issiqlikning berilishi deb ataladi. 
Harakatlanuvchi muhitdagi konvektiv issiqlik 
almashinishda haroratlarning o׳zgarish sxemasi 19.4-rasmda berilgan. Suyuqlik muhiti ikki qatlamdan 
iborat bo׳ladi:  chegara qatlami va oqimning markazi. Qattiq jism yuzasidagi haroratni 
г
t
, oqim 
markazidagi haroratni 
M
t
,
 chegara qatlamning qalinligi 
δ bilan belgilaymiz. 
Qattiq jism yuzasidan chegara qatlam orqali energiya issiqlik o׳tkazuvchanlik yo׳li bilan o׳tadi. Chegara 
qatlamdan muhitning markaziga issiqlik asosan konveksiya orqali tarqaladi. Issiqlikning qattiq jism 
yuzasidan suyuqlik muhitga berilish jarayoniga oqimning harakat rejimi katta ta’sir ko׳rsatadi. 
Konveksiya ikki turga bo׳linadi (tabiiy va majburiy). Suyuqlikning "issiq" va "sovuq" qismlaridagi 
zichliklar farqi ta’sirida tabiiy konveksiya yuzaga keladi. Majburiy konveksiya tashqi kuchlar (nasos, 
ventilyator, aralashtirgich) ta’sirida hosil bo׳ladi. 
Suyuqlik turbulent rejim bilan harakat qilganida issiqlik almashinish jarayoni ancha tez boradi, laminar 
rejimda esa sekin ketadi.