Microsoft Word 1-Mavzu. Psixofiziologiya fanining predmeti va vazifalari

---

1-Modul. Psixofiziologiya  predmeti va va zifalari 

1-Mavzu: Psixofiziologiya  predmeti va va zifalari 

Reja 

1. Psixofiziologiyaning mavzusi va vazifalari 

2.  Asosiy  psixofizyologik  muammo  tushunchasi-ruh  va  miya  o'rtasidagi 

munosabatlar 

3. Nazariy psixofizyologiyaning asosiy yo'nalishlari 

4. Psixofizyologiyaning amaliy sohalari 

 

 

Psixofiziologiya – psixik va fiziologik jarayonlar о‘rtasidagi munosabatlarni 

о‘rganuvchi  fan sohasi. Bu fanning asosiy vazifasi psixofizik masalalarni ilmiy hal 

qilishdan  iborat.  «Psixofiziologiya»  atamasini  1830  y.  da  fransuz  faylasufi  N. 

Massias  (1764-1848)  qо‘llagan  bо‘lsa-da,  nemis  psixologi  V.  Vundt 

psixofiziologiya 

asoschisi 

hisoblanadi. 

Sezgi 

a’zolari 

psixofiziologiyasi  

birmuncha    keng  o’rganilgan  bo’lib  bu  borada  tadqiqitlar    ayni  shu  sohada  ilmiy 

tekshirishning    juda  aniq    usullari    qо‘llanilganligi  va  kо‘pgina  muhim 

psxofiziologik  qonuniyatlar  aniqlangan.  Bu  soha  masalalarini  psixologlar  ham, 

fiziologlar  ham,  shuningdek,  boshqa  shularga  yaqin  fanlar  vakillari  о‘rganadilar. 

Psixofiziologiya  va  differensial  psixologiya  orasida  differensial  psixofiziologiya 

paydo bо‘ldi va jadal rivojlanib bormoqda. 

Psixofiziologiya  (psixologik  fiziologiya)  —  psixologiya  va  fiziologiya 

birlashmasida    paydo  bo'lgan    ilmiy  qonuniyatlarni  aqliy  faoliyat  va  inson  xatti-

harakatining fiziologik asoslarini  o’rganadi. 

Psixofizyologiyaga  eng  yaqin  bo'lgan  fiziologik  psixologiya,  XIX  asrning 

oxirida    eksperimental  psixologiya  bo'limi  sifatida  paydo  bo'lgan  fan.  "Fiziologik 

psixologiya"  atamasi Vilgem Vundt (1832 - 1920) tomonidan amaliyotga kiritildi.  

Vundt  inson  ongini  tushunishga,  inson  ongining  tarkibiy  qismlarini 

o'rganishga,  shuningdek  murakkab  kimyoviy  moddalarni  o'rganishda  uning 

tarkibiy  elementlariga e’tibor qaratgan.  Shunday qilib, Vundt  fizika va kimyoga 

o'xshash  ilm-fan  psixologiyasini    ifodalaydi,  unda  ongda  alohida  va 

identifikatsiyalanadigan qismlar to'plami mavjudligini aytib o’tadi. Vilgelm Vundt 

ko'pincha    zamonaviy    psixologiyaning    otalaridan  biri  deb  ataladi.  Uning  bir 

nechta  asarlari,  masalan,  "Fiziologik  psixologiya  tamoyillari"    psixologiya 

sohasidagi  klassik  va  asosiy  manbalardan  biridir.  Ammo,  vaqt  o'tishi  bilan, 

psixologiya  fanlari  rivojlanishi  Vundt  natijalarining    zamonaviy  tadqiqotlarga 

ta'siri ko'plab mutaxassislar tomonidan qayta o’rganilmoqda. 

---

Vundt  ko'plab  bilim  sohalarida  ishlagan,  falsafa,  psixologiya,  fizika, 

fiziologiya    bo'yicha  ishlarni  nashr  etgan.  Uzoq  65  yillik  ilmiy  merosining  

ahamiyati  shundan  iboratki,  unda  dastlabki  psixofiziologik  qonuniyatlar, 

psixofiziologik  mehanizmlar  o’rin  olgan.  Shubhasiz,  Vundt  fundamentalizmning 

tarafdori  bo’lib,  atomizm  nuqtai  nazaridan  tushunilgan  tabiiy  olamning  izchil  va 

yagona  suratini  qurish  uchun  astoydil  ish  olib  borgan.

 

Hozirgi  vaqtda  fiziologik 

psixologiya  psixologik  fanlarning    bir  bo'lagi  sifatida  tushuniladi,  bu  aqliy 

faoliyatning fiziologik mexanizmlarini quyidan   yuqori darajalarigacha  o'rganadi.  

Shunday  qilib,  psixofizyologiya  va  fiziologik  psixologiyaning    vazifalari    deyarli  

bir xil va hozirgi  vaqtda ular o'rtasidagi farqlar asosan terminologikdir.