Microsoft Word 06 Agrar siyosat va oziq ovqat xavfsizligi

1.1.
 
“Agrar siyosat va oziq ovqat xavfsizligi” fanining predmeti, maqsadi va 
vazifalari; 
Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo’yicha o’tkazilayotgan xalqaro ekspert tadqiqotlari jahonda 
va uning ayrim mintaqalarida ushbu muammo bilan bog’liq murakkab vaziyat yuzaga kelgani 
bugungi kunda mazkur muammoni jahon hamjamiyati uchun o’ta dolzarb va jiddiy tahdidlar qatoriga 
kiritilmoqda. BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti hamda jahon sog’liqni saqlash 
tashkiloti ma’lumotlariga ko’ra, hozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi, ya’ni deyarli har 
sakkiz odamning biri to’yib ovqatlanmayapti, sayyoramiz aholisining 30 foizidan ziyodi to’laqonli 

---

32 
ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va vitaminlar yetishmasligi muammosini 
boshidan kechirmoqda. Ana shunday sabablar tufayli 160 milliondan ortiq bola bo’yining o’sishi, 
jismoniy va intellektual rivojlanishiga doir kamchiliklardan aziyat chekmoqda. Yer yuzi aholisining 
tez ko’payib borayotgani bilan oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmining o’sish 
imkoniyatlari cheklangani o’rtasidagi tafovut
 
oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash masalasi yildan-
yilga keskinlashib borayotganining asosiy sababi bo’lib va bu tafovut, avvalo, oziqovqat 
mahsulotlarini jadal ishlab chiqarish uchun tegishli sharoitlar mavjud bo’lmagan mamlakat va 
hududlarda chuqurlashib bormoqda. Eng avvalo, atrof-muhitning ekologik jihatdan buzilishi hamon 
davom etayotgani, iqlim o’zgarishlarining oldindan aytib bo’lmaydigan oqibatlari, tez-tez 
takrorlanayotgan qurg’oqchilik va suv resurslari taqchilligi, jumladan, sug’orish uchun yerosti 
suvlarining tugab borayotgani, irrigasiya, meliorasiya va yerlarning unumdorligini qayta tiklashga 
yo’naltiriladigan investisiyalarning yetarli emasligi mazkur muammoni yanada keskinlashtirmoqda. 
Yerlarning ekologik jihatdan buzilishi kimyoviy moddalar, mineral o’g’it va pestisidlarni tinimsiz 
ishlatish oqibatida yanada kuchaymoqda. Bularning qatoriga urbanizasiya, ya’ni shaharlashuv 
jarayonlari, aholining qishloqlardan shaharlarga ko’chishi bilan bog’liq muammolar ham 
qo’shilmoqda. Natijada oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish uchun ekin maydonlari sezilarli darajada 
qisqarib ketmoqda. Bulardan tashqari, oziq-ovqat mahsulotlarini “daladan dasturxonga” sxemasi 
bo’yicha iste’molchiga yetkazib berishda BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti 
ma’lumotlariga ko’ra, har yili dunyo bo’yicha qariyb 1,3 milliard tonna miqdoridagi salkam 1 trillion 
dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari nes-nobud bo’ladi.
Demokratik tamoyillarga asoslangan jamiyat va huquqiy davlat vazifalarining markazida inson 
salomatligi, uning uzoq va barakali umr ko’rishini ta’minlash masalalari turadi va uning bu 
vazifalarning nechog’lik bajarilishi davlatning iqtisodiyotni tartibga solishi va siyosatida o’z 
ifodasini topadi.
Agrar siyosatning iqtisodiyotning alohida mustaqil iqtisodiy siyosati sifatida ajratilishi qishloq 
xo’jaligi ishlab chiqarishining xususiyatlari, agrar munosabatlarni tartibga solishning o’ziga xosligi 
bilan belgilanadi. Agrar siyosatda katta e’tibor faqat qishloq xo’jaligida emas,balki butun 
agrobiznesda ishlab chiqarish faoliyatining eng yuqori pirovard natijalariga, barqaror ishlab 
chiqarish o’sish sur’atlariga, uning samaradorligni oshirishga va qishloqni ijtimoiy rivojlantirishga 
erishishga qaratiladi. 
“Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fani iqtisodiyotning bozor tamoyillari asosida 
rivojlanishida agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash jarayonlarining mohiyatini 
tushunishda zarur bo’lgan bilimlar bilan qurollantiradi, jamiyatning har bir a’zosini g’oyaviy jihatdan 
yo’naltirish, ma’naviy dunyoqarashini kengaytirish, iqtisodiy madaniyatini oshirishga ahamiyatli 
ta’sir ko’rsatadi.
“Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fani agrar sektorda vujudga keladigan iqtisodiy 
munosabatlar va iqtisodiy qonunlarining harakat qilish mexanizmini, ularning namoyon bo’lish 
shakllarini va agrar sohada aniq sharoitda ulardan foydalanish xususiyatlarini hamda agrar 
siyosatning qishloq xo’jaligi rivojlanishiga ta’siri samarasini va oziq-ovqat xavfsizligi iqtisodiy 
mammolarini hal etishda, agrar sektorda ishlab chiqarishni takomillashtirish bo’yicha muqobil 
qarorlar qabul qilishda qo’llaniladigan usul va vositalarni o’rganadi.
1