Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

 
6. Tovar tarqatish kanallari, turlari va shakllari. 
 
Taqsimot  kanallari  orasida  sotishlarning  ijobiy  dinamikasini  ta’minlash  taqsimot  tizimlari 
ichida samarali o‘zaro munosabatlarni o‘rnatish, ularning kooperatsiyasi va raqobatni amalga oshirish 
bilan  bog‘liq  bo‘lgan  sifat  jihatdan  farqlar  mavjud.  Taqsimot  kanallarining  quyidagi  tashkiliy 
shakllari farqlanadi: 
( an’anaviy taqsimot kanallari; 
( taqsimotning vertikal marketing tizimlari; 
( taqsimotning gorizontal marketing tizimlari; 
( birgalikdagi marketing tizimlari. 
 An’anaviy  taqsimot  kanali  mustaqil  ishlab  chiqaruvchini,  ulgurji  sotuvchini  va  chakana 
sotuvchilarni o‘z ichiga oladi. Har birining xatti-harakatlari bir-biriga bog‘liq emas. Ularning har biri 
faqat o‘z ishi bilan shug‘ullanib manfaatlaridan kelib chiqqan holda maksimal foyda olishga intiladi. 
Kanal  ishtirokchilaridan  hech  biri  boshqa  ishtirokchilar  ustidan  nazoratni  amalga  oshirolmaydi. 
Natijada bunday taqsimot kanali kuchsiz boshqaruvga va past unumdorlikka ega bo‘ladi. 
Hozirgi  vaqtda  O‘zbekistonning  iste’mol  bozorida  ko‘pchilik  tovarlar  an’anaviy  taqsimot 
kanaliga o‘xshash sotishni tashkil qilish strukturasiga ega. Misol tarzida «Non mahsulotlari» tizimi 
orqali  unni  sotishni  keltirishimiz  kerak.  Yirik  ulgurji  va  chakana  sotuvchilar  mahsulotni  bevosita 
ishlab chiqaruvchidan oladilar va so‘ngra katta bo‘lmagan savdo muassasalariga sotadilar. 
Taqsimot  kanallarining  rivojlanishida  an’anaviy  taqsimot  kanallari  o‘rniga  kelgan  vertikal 
marketing  tizimlari  (VMT)  muhim  o‘rin  egallaydi.  Bu  kanallarning  strukturasi  3-chizmada 
keltirilgan. 
 
   Анъанавий тақсимот канали                          Вертикал маркетинг тизими