Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

 
4. Narx va tovar siyosati. 
 
Ishlab  chiqaruvchi  narxning  marketing  hududini  kengaytirishdan  manfaatdor,  buning  uchun 
marketing vositalarining butun tizimidan foydalanadi. Narx va marketing faoliyatining boshqa tashkil 
etuvchilari o‘rtasida uzviy bog‘liqliklar mavjud. Ular quyidagilarda namoyon bo‘ladi: 
1. Tovarning hayotiy davri davomida narxlar o‘zgarib turadi.  Bu o‘zgarishlar dinamikasi va 
kattaligi korxona amal qiladigan marketing strategiyasi bilan, shuningdek, raqobatchilar va bozorning 
korxona narx siyosatiga javoban reaksiyasi bilan belgilanadi. 
2. Narxlar darajasi tovar sifati va savdo xizmat ko‘rsatish darajasining indikatori hisoblanadi. 
Past narxlar iste’molchi tasavvurida past servis yoki yomon sifat bilan bog‘lanadi. 
3.  Tovar  harakati  kanalining  qatnashchilari  bajaradigan  funksiyalar  yetarli  darajada 
rag‘batlantirilishi uchun narx belgilashda ma’lum darajada erkinlikka ega bo‘lishlari kerak. 
4.Har  xil  narxli  o‘xshash  tovarlar  o‘rtasida  pastroq  narxli  tovarlar  ko‘proq  iste’molchilar 
diqqatini o‘ziga jalb qiladi. 
5. Narx siyosati marketing kompleksining boshqa elementlarini samarali to‘ldirib, ular bilan 
o‘zaro aloqada bo‘lishi kerak. Ularga sotilishlarni rag‘batlantirish bo‘yicha tadbirlar, reklama, o‘rash, 
markirovka, sotilishlarning shakli va usullari kiradi. 
6. Narxlar sohasidagi siyosat uzoq vaqt davomida o‘zgarmas bo‘lishi yoki, aksincha, tez-tez 
o‘zgarib turishi mumkin, ya’ni bozorning   o‘zgaruvchan sharoitlariga tez moslashishni ta’minlab, 
narxlashtirishga egiluvchan yondashuvni maqsadga muvofiq holda amalga oshirishi kerak. 

---

7. Ishlab chiqarish xarajatlari mahsulot tannarxini belgilaydi. Agar xarajatlar kamaysa, korxona 
narxni pasaytirib, foyda ulushini oshirishi mumkin. Hozirgi zamon amaliyotida korxona buni amalga 
oshirishi juda qiyin. 
8.  Narxli  raqobatda  narx  talab  egri  chizig‘i  bo‘ylab  harakat  qiladi.  Talabni  ko‘tarish  uchun 
narxni  pasaytirish  kerak.  Agar  korxona  narxni  raqobatchilarga  qaraganda  yuqoriroq  quysa,  u 
iste’molchilarini  yo‘qotishi  mumkin.  Demak,  narxli  raqobat  vujudga  kelgan    bozor  darajasidan 
pastroq narxlarni belgilashga olib keladi. U xarajatlarni minimallashtirishda ustunliklarga erishishi 
bilan bog‘liq. 
Narx siyosatini rejalashtirish bitta narx siyosatini yoki bir nechta variantlarni tanlashni ko‘zda 
tutadi. Marketing tizimida narx siyosatini shakllantirishga har xil yondoshuvlar mavjud. Bu quyidagi 
yo‘nalishlardir:  ishlab  chiqarish  va  sotish  xarajatlarining  hisobi,  foydani  belgilangan  miqdorda 
olishning zarurligi, bozorning turli xil segmentlaridagi xaridorlarning talabi va imkoniyatlari, raqobat 
shartlari. Ularning har biri bo‘yicha marketing dasturi va narx strategiyasi ishlab chiqiladi.