Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

11.6.1. Sanoat ishlab chiqarishi xarajatlari va mahsulot olinishining dastlabki, analitik va 

sintetik hisobi 

 

Sanoat  ishlab  chiqarishi  xarajatlari  va  mahsulot  chiqishini  hisobga  olishda  xilma-xil 

dastlabki hujjatlar va hisob registrlari qo‘llariladi. 

Bajarilgan  ish  va  sarflangan  mehnatni  hisobga  olish  ishbay  ishlar  uchun  naryad  (70  va  70a-

shakllar)ga asosan amalga oshiriladi. 

 

Salloqxonalarda  mollarning  so‘yilishini  rasmiylashtirish  uchun  asosiy  podadagi  chorva 

molini brakka chiqarish dalolatnomasi (№57 shakl), chorva mollari va parrandalarni hisobdan 

chiqarish dalolatnomasi (№100 shakl) chorva mollarini tarozida tortish qaydnomasi (boquvdagi 

yosh  va  katta  yoshdagi  mollarni  so‘yish  paytida)  kabi  dastlabki  hujjatlardan  foydalaniladi. 

So‘yishdan  olingan  mahsulotni  hamda  mahsulotning  tayinlanishi  dalolatnomaning  orqa 

tomonidaga  shu  mahsulotni  omborga  topshirishga  asos  bo‘lgan  nakladnoy  raqamini  ko‘rsatgan 

holda yoziladi. 

 

Sutni  va  sut  mahsulotlarini  qayta  ishlashni  har  kuni  hisobga  olish  uchun  sut  va  sut 

mahsulotlarini  qayta  ishlash  qaydnomasi  (№124-shakl)  da  foydalaniladi.  Bu  qaydnoma  sutni 

qayta ishlash punktining boshlig‘i tomonidan ikkita nusxada to‘lg‘aziladi. Qaydnomaning birinchi 

nusxasida qayta ishlash uchun berilgan sut va sut mahsulotlarining nomi, miqdori, sifati, ikkinchi 

nusxasida  esa  qayta  ishlashdan  olingan  mahsulotlar  xuddi  shu  ko‘rsatkichlar  bo‘yicha  yozib 

boriladi. 

---

 

 

Xo‘jalik  tegirmon  va  juvozxonalarda  don  yanchish  (maydalash)  pattasi  (kvitansiyasi) 

(122-shakl) dastlabki hujjat bo‘lib hisoblanadi. U tegirmon (juvozxona) boshlig‘i tomonidan don 

olingan vaqtda ikki nusxada to‘lg‘aziladi. Birinchi nusxasi yanchish uchun don topshirgan shaxsga 

beriladi, ikkinchisi esa tegirmon (juvozxona)da qoladi. 

 

Sabzavot va mevalarni qayta ishlash uchun sarflangan xom-ashyo, materiallar, idishlar va 

boshqa materiallar, shuningdek, olingan tayyor mahsulotlarni rasmiylashtirishda mahsulotni qayta 

ishlash to‘g‘risidagi hisobot (123-shakl) tuziladi. Bu hisobot ilova qilingan hujjatlar bilan birga 

buxgalteriyaga topshiriladi. Hisobot ikki bo‘limdan iborat bo‘lib, uning birinchi bo‘limida qayta 

ishlash  uchun  qabul  qilingan  xom-ashyo  va  Materiallar  ko‘rsatilsa,  ikkinchi  bo‘limida  ishlab 

chiqarilgan tayyor mahsulotlar aks ettiriladi. 

 

Yuqorida ko‘rib chiqilgan hujjatlar, shuningdek «Ish va xizmatlarni hisobga olish jurnali» 

ma’lumotlari asosida sex boshlig‘i oy oxirida sanoat ishlab chiqarishi bo‘yicha ishlab chiqarish 

hisoboti  to‘lg‘azadi.  Buxgalteriyada  tekshirib  qabul  qilingan  ishlab  chiqarish  hisoboti 

ma’lumotlari 10-ASK jurnal-orderidagi tegishli schotlar bo‘yicha o‘tkaziladi. 

 

Sanoat  ishlab  chiqarishiga  xarajatlar  qilinganda  2030-«Sanoat  ishlab  chiqarish»  schoti 

debetlanib quyidagi schotlar kreditlanadi: 

0500-"Nomoddiy  aktivlar  amortizatsiyasini  hisobga  oluvchi  schotlar"  (0510-0590)  nomoddiy 

aktivlarga hisoblangan eskirish summasiga; 

 

1000-«Materiallarni  hisobga  oluvchi  schotlar»  (1010-1090)  –  sarflangan  xom-ashyo  va 

Materiallar qiymatiga; 

 

2810-«Ombordagi tayyor mahsulotlar» schoti - qayta ishlashga berilgan tayyor mahsulotlar 

qiymatiga; 

 

9110-«Sotilgan tayyor mahsulotlar tannarxi» schoti – o‘z xo‘jaligida yetishtirilgan qishloq 

xo‘jalik mahsulotlari, o‘stirilayotgan va boquvdagi chorva mollarining shartnoma bahosiga; 

 

6710  –  «Mehnat  haqi  bo‘yicha  xodimlar  bilan  hisoblashishlar»  schoti  –  hisoblangan 

mehnat haqi summasiga va boshqa schotlar. 

Qayta ishlash uchun boshqa tashkilotlar va  aholidan qabul qilingan Materiallarga ishlov berish 

tannarxini aniqlash uchun alohida analitik schotlarda hisobga olingan xarajatlarni qabul qilingan 

Materiallar hajmiga bo‘lish kyerak. 

 

Ishlab  chiqarilgan  sanoat  mahsulotlari  reja  tannarxida  qabul  qilinganda  2030  schot 

kreditlanib quyidagi schotlar debetlanadi: 

1010  –  schot  o‘z  ishlab  chiqarishi  uchun  xom-ashyo  va  Materiallar  sifatida  kirimga  olingan 

mahsulotlar qiymatiga. 

 

2810 – schot – sotish va qisman o‘z ehtiyojlari uchun foydalaniladigan sanoat mahsulotlari 

qiymatiga; 

 

9720  –  schot  –  tabiiy  ofatlar  oqibatida  to‘liq  nobud  bo‘lgan  sanoat  ishlab  chiqarish 

mahsulotlari uchun qilingan xarajatlar summasiga. 

Yil  oxirida  mahsulotlarning  haqiqiy  tannarxi  aniqlangandan  so‘ng  uni  reja  tannarx  darajasiga 

yetkazib qo‘yiladi.