Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

2-jadval

 

Yalpi mahsulot va unig taqsimlanishini hisoblash usuli Samarqand viloyatidagi barcha 

toifadagi xo’jaliklar hisoboti ma’lumotlari (2014 yil) asosida ko’rsatilgan: 

Ko’rsatkichlar

 

Mln.so’m

 

1.Yalpi mahsulot qiymati 

 

4912988

 

2.Moddiy xarajatlar  

2853679 

3.Yalpi daromad 

2059309 

4.Mehnat haqi xarajatlari 

1228247 

5.Sof daromad 

831062 

 

 Yalpi  daromad  miqdori  yalpi  mahsulot  hajmi  bilan  to’g’ri  bog’langan  va  moddiy  xarajatlar 

miqdori bilan teskari bog’langan.  

 Yalpi  mahsulot  miqdori  qancha  ko’p  bo’lib,  moddiy  xarajatlar  shuncha  oz  bo’lsa,  yalpi 

daromad summasi shuncha ko’p bo’ladi.   

Yalpi hamda sof daromad barcha turdagi harajatlar hisobiga tashkil topadi. Yalpi daromadning 

tarkibi quyidagi keltirilgan formulada ko’rsatilgan

: 

 

m

so'

 

mln.

 

2059309

 

+

  

m

so'

 

mln.

 

2853679

 

=

SD

  

+

  

MX

  

=

  

YaD

 

 

   Moddiy  xarajatlar  va  mehnat  haqi  fondi  mahsulot  tannarxini  tashkil  etishini  bilgan  holda,  sof 

daromadni yalpi mahsulot qiymati va tannarx o’rtasidagi farq  shaklida ham aniqlash mumkin

: 

 

m

so'

 

mln.

 

831062

 

=

 

4081926

 -

 

4912988

 

=

T

 -

 

YaMQ

 

=

 

SD

 

 

Sof  daromadni    yalpi  daromad  va  mehnat  haqi  fondi  o’rtasidagi  farq  sifatida  ham  aniqlash 

mumkin

: 

 

m

so'

 

mln.

 

831062

 

=

 

1228247

 -

 

2059309

 

=

 

MeH

 -

 

YaD

 

=

 

SD

 

 

Sof  daromad  davlatning  markazlashgan  daromadiga  (DMD),  noishlab  chiqarish  sferasi 

xarajatlarini  qoplashga  ketadigan,  ijtimoiy  iste’mol,  fondlariga    (IIF)  va  jamg’arish  fondiga  (JF) 

bo’linadi(bu raqam har bir ishlab chiqaruvchining faoliyatidan va hukumat tomonidan belgilangan 

miqdorlar asosida turlicha bo’lishi mumkin)

: 

 

JF

 

+

 

IIF

 

+

 

DMD

 

=

 

SD

 

 

Jamg’arish fondi qishloq xo’jaligida kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning asosiy manbai 

va zaruriy rezervlar yaratish manbai hisoblanadi. Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish sur’atlari va 

imkoniyati  jamg’arishning  absolyut  miqdoriga  hamda  uning  sof  daromaddagi  hissasiga  bog’liq. 

---

 

 

274 

Jamg’arishning  nisbiy  miqdorini  aniqlash  uchun  uning  normasi  (JN)  hisoblaniladi.  U  sof 

daromadning  jamg’arishga  yo’naltirilgan  qismining  jami  sofdaromad  summasiga  nisbati  bilan 

aniqlanadi:

 

 

100

*

JF

JN

SD

=

 

 

  Qishloq xo’jaligi yalpi mahsulotining taqsimlanishi quyidagi sxemada ko’rsatiladi: