Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

12.4. Mahsulot tannarxini pasaytirish imkoniyatlari 

Mahsulot tannarxi qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi iqtisodiy  samaradorligining  muhim omili 

va bir vaqtning o’zida ko’rsatkichi bo’lib hisoblanadi. Har qanday mahsulot birligining tannarxi ikki 

miqdor nisbatiga: ishlab chiqarish  xarajatlari va mahsulot sifatiga bog’liq bo’ladi. Tannarx quyidagi 

hollarda pasayishi mumkin:  

1.Agar mahsulot o’zgarmagani holda, xarajat miqdori kamaysa. 

2.Agar yalpi mahsulot miqdori ko’payib, xarajatlar o’zgarmasa. 

3.Agar yalpi mahsulotining o’sish sur’ati xarajatlar o’sish sur’atidan ilgari ketsa. 

Mahsulot tannarxi omillari qishloq xo’jaligida turli tumandir. Ularni 3 guruhga bo’lish mumkin: 

1.Tannarxning 2 tarkibiy qismiga, ya’ni ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot miqdori. 

    2. Faqat xarajat miqdori. 

    3. Faqat mahsulot miqdori. 

1 – guruhga: 

    a).xodimlarning moddiy manfaatdorligi. 

    b).ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va konsentrasiyalash. 

    v).ishlab chiqarish texnologiyasini qisqa vaqtda va sifatli bajarish. 

2 – guruhga: 

    a).ishlab chiqarishning mehnat sig’imi. 

    b).ishlab chiqarishning yer sig’imi. 

    v).ishlab chiqarishning fond sig’imi. 

    g).ishlab chiqarishning material sig’imi. 

3 – guruhga: 

    a).qishloq xo’jaligi ekinlari hosildorligi va hayvonlar mahsuldorligi. 

    b).ekin maydonlari va poda strukturasi. 

    v).mahsulotni saqlash usullari.