Microsoft Word 01 Kishlok xujalik ishlab chikarish iktisodiyoti

 

16.13.Pillachilikning xalq xo’jaligidagi ahamiyati 

 

Tarmoqning  asosiy  mahsuloti  xom    so’ngra  kerakli  darajada  quritilgan  pilladir.  Pillani 

qayta ishlash jarayonida  ip, undan esa ipaklik gazlamalar ishlab chiqariladi. Bu mahsulotlardan 

insonlar  uchun    o’ta  yumshoq,  silliq  va  chidamli    kiyim-kechaklar    tayyorlanadi.    Uzok  yillar 

davomida ulardan samolyot, kosmik kemalarga parashyut, elektr simlarida izolyator, tibbiyotda, 

jarroxlikda tikish ipi sifatida va boshqa tarmoqlarda turli maqsadlarda foydalanib kelingan.  

Keyinchalik  bu  buyumlar    kimyoviy(sun’iy)  tolalardan  tayyorlanishi  tufayli  ipak  ipi  va 

gazlamasi asosan  insonlar iste’moli  uchun foydalanilmoqda. 

Pilla ipidan eng chiroyli va nafis atlas, adras, shoyi, duxoba, gilam va boshqa xil matolar 

to’qiladi.  Bir  sentner  xom-pilladan  100-150  metrgacha  ipak  gazlama  to’qiladi.  Tayyorlangan 

kiyimlarning chakana baholarda qiymati 500-650 ming so’mga teng. 

Pillaning  yetilishi  juda  murakkab  jarayon.  Uning  urug’i  sanoat  texnologiyasi  asosida 

olinadi  va  rivojlantiriladi.  20-30  kun  ichida  qurtning  og’irligi  10-14  marta  ko’payadi.  Buning 

uchun qurt yashil  tut bargi  bilan intensiv oziqlantiriladi. Qurtlar1-2 yoshida har 2-3 soatda, 3-4 

yoshda – har 3-4 soatda, 5  yoshida esa – har 4-5 soatda takror oziqlantiriladi. Bir gramm pilla 

urug’i  20-30  kun  o’sish  davrida  50-60  kg  yashil  barg  iste’mol  qiladi  va  3-4  kg  xom  pillaga 

aylanadi. 1kg pilla ishlab chiqarish uchun 15-17 kg barg sarflanadi. 

   Qurt go’ngi o’simlikchilikda organik o’g’it, sanoatda kislota olish uchun ishlatiladi. 

    Pillani qayta ishlash jarayonida tashkil topgan  ko’kolkalar mo’yna chorvachiligida 

qo’shimcha ozuqa shaklida ishlatiladi. Ko’kolkaning to’rtdan bir qismi yog’  qolgan qismi  esa  

turli xil mineral moddalardan iborat. 

---

 

 

339 

 

  Xom pilla ishlab chiqarishda mehnat resurslari,  band bo’lgan binolar va  boshqa  resurslar  

mavsumiy  foydalaniladi.  Agar  ular  bir  marta    tashkil  etsa  20-30  kun,  ikki  marta-40-60  kun 

foydalaniladi,  xolos. Ammo, ko’pchilik  xo’jaliklarda  qo’shimcha tarmoq sifatida rivojlantiriladi.