Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

 
8.3.2.Fors tilidagi tarixiy manbalar 
 
“Buxoro tarixi” 
“Buxoro tarixi”, “Tarixi Narshaxiy” va “Tah’qiq ul-viloyat” (“Buxoro 
viloyati tah’qiqi”) nomlari bilan mashh’ur bwlgan bu asarda Buxoro va quyi 
Zarafshon voh’asida joylashgan shah’ar va qishloqlarning jwg’rofiy h’olati, 
ah’olisining VII-X asrlardagi ijtimoiy-siёsiy h’aёtini aks ettirgan qimmatli tarixiy 
manbadir. 
Kitob muallifining nomi qisqacha Narshaxiy (899-959 yy.) deb ataladi. 
Uning twliq ismi Abu Bakr Muh’ammad ibn Jaxfar ibn Zakariё ibn Xattob ibn 
Shariq bwlib, X asrda ijod qilgan buxorolik ymrmk tarixchi sifatida mashh’urdir. 
                                                 
24
 Аҳмедов Б. Ўзбекистон тарихи манбалари, 74-75 бетлар.
 

---

 
74
Tarixchi Samoniyning malumotiga qaraganda, Narshaxiy asli Buxoroning Narshax 
(h’ozirgi Vobkent ёnida) qishlog’idan. Narshaxiy wz asarini 944 yili ёzib 
tugallagan. 
“Buxoro tarixi” asarining Narshaxiy ёzgan arab tilidagi asli saqlanib 
qolmagan. Asar 1128 yili farg’onalik (Quva shah’ridan) Abunasr Ah’mad ibn 
Muh’ammad ibn Nasr al-Qubaviy tarafidan ilk bor qisqartirilib forsiy tilga tarjima 
qilingan. Oradan taxminan 50 yil wtgach, 1178 yili kotib Muh’ammad ibn Zufar 
ibn Umar“Buxoro tarixi” tomonidan ikkinchi marta tah’rir etildi. 
Shuni h’am kwrsatish lozimki, “Buxoro tarixi” asarining bizgacha etib 
kelgan nusxalarida 1178-1220 yilgi voqealar baёni uning tarkibiga kiritib 
yuborilgan. Shunga qaraganda, Narshaxiyning asari uchinchi marta nomalum 
muh’arrir tomonidan twldirilgan kwrinadi. 
“Buxoro tarixi” Wzbekistonning arablar tomonidan bosib olinishi, bu erda 
islom dinining tarqatilishi h’amda mamlakatning Somoniylar h’ukmronligi 
yillaridagi tarixini baёn etadigan noёb manbadir.  
Bu asarning forsiy matni 1892, 1894, 1904 va 1939 yillarda Parij, Buxoro va 
Teh’ronda chop etilgan. Kitob rus, ingliz va wzbek tillariga (1897, 1954, 1966 
yillari) tarjima qilingan.