Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

7.3.13. “Kitob ul-xiroj va sanat al-kitoba” 
Asar muallifi Abulfaraj Qudama, filolog va geograf olimdir. Uning twla ismi 
Abulfaraj ibn Jafar Qudama al-Basriy al-Bag’dodiy (vaf.922-948 y.).  U yuasraoik 
aslzoda bwlib, avval nasroniy bwlgan, saroy xizmatiga qabul qilingandan keyin 
xalifa al-Muqtafiyning tasiri ostida islom dinini qabul qilgan. 
Dastlab mamuriy mah’kamalardan birida (majlis az-zimam)  xizmat qilgan, 
umrining oxirida esa aloqalar devoniga (devoni soh’ib barid) boshchilik qilgan.   
Abulfaraj Qudama 928 yili “Kitob ul-xiroj va sanat al-kitoba” (“Xiroj 
undirish va maktublar ёzish sanati h’aqida kitob”) nomli ikki jildlik (8 qismdan 
iborat) asar ёzgan. Mazkur asar arab xalifaligining mamuriy bwlinishi, xalifalikka 
tobe bwlgan mamlakatlar wrtasidagi aloqa xizmati, soliq va moliya tizimining 
umumiy ah’voli h’aqida qimmatli malumot beradi. 
“Kitob ul-xiroj va sanat al-kitoba” asarida Movarounnah’rning geografik 
h’olati va uning turkiy zabon ah’olisi h’aqida h’am muh’im daliliy malumotlarni 
uchratamiz. Kitobning faqat ikkinchi jildigina saqlanib qolgan. Uning ayrim 
parchalari frantsuzcha tarjimasi bilan M.Ya. de Gue tarafidan 1889 yili chop 
etilgan.    

---

 
57