Ko`p sonli foydalanuvchilar
bir vaqtda bitta protsessordan
Ko`p marotaba
Bitta
Bir vaqtda
Vaqtni taqsimlashrejimi
Ko`p sonli foydalanuvchilar ko`pchilik xati usulida bitta
protsessorda
Ko`p marotaba
Bitta
Takrorlanuv
-chi algoritm
Ko`p protsessorlarda qayta ishlash
Bitta yoki ko`p foydalanuvchilar bir vaqtda ikkita yoki undan ko`p protsessorlarda
Bitta yoki undan ko`p
Ikkita yoki undan ko`p
Bir vaqtda
Tarmoqli operatsion tizimlar- tarmoqqa ma’lumotlarni ishlab chiqish, uzatish va saqlashni ta’minlovchi dasturlar majmuasidir. Tarmoqli tizimlarning har xil turlari (fayllarni boshqarish)ni taqdim etadi abonent tizimlarida ishlashni qo`llab-quvvatlaydi. Tarmoqli operatsion tizimlar mijoz-server arxitekturasi va bir rangli arxitekturadan foydalanadi.
Operatsion tizim resurslarni boshqarish tizimi sifatida Operatsion qobiqlar -foydalanuvchining operatsion tizimning buyruqlari
bilan muloqatni yengilashtirish uchun maxsus dasturlar. Operatsion qobiqlar yakuniy foydalanuvchi interfeysining matnli va jadvalli variantlariga ega.
Sevisli, qo`shimcha o`rnatilgan dasturlar kompyuter bazaviy dasturiy ta’minotining kengayishi bo`ladi, ularni vazifaviy alomatlari bo`yicha quyidagicha tasniflash mumkin:
Kompyuterning ish qobiliyatini diagnostika qilish dasturlari;
Kompyuterni himoya qilish, zararlangan fayllarni topish va tiklashni ta’minlovchi virusga qarshi dasturlar;
Magnitli disk sirtining sifatini tekshirish, mantiiqiy va jismoniy darajadagi faylli tizimning saqlanishini nazorat qilish, disklarni siqish, disklarning sug`urta nusxalarini yaratish, tashqi manbalardagi ma’lumotlarni rezervlashtirish va boshqalarni ta’minlovchi disklarga xizmat ko`rsatish dasturlari;
Ma’lumotlarni arxivga joylashtirish dasturlari, ular ma’lumotlarni saqlash uchun xotira hajmini kamaytirish maqsatida axborotlarni siqish jarayonini ta’minlaydi;
Tarmoqqa xizmat ko`rsatish dasturlari.
Bu dasturlarni ko`pincha utilitalar deb ataydilar.
Utilitalar– ma’lumotlarni ishlab chiqish yoki kompyuterlarga xizmat ko`rsatish operatsiyalari bilan qo`shimchalar (apparatli va dasturli vositalarnidiagnostika qilish, testdan o`tkazish, disk maydonidan foydalanishni muvofiqlashtirish, magnitli diskda buzilgan axborotlarni tiklash va h.q.)ni bajarish uchun xizmat qiladi.
Himoyani boshqarish
Kompyuterga kirish foydalanuvchi login va paroli orqali amalga oshiriladi.
Operatsion tizim va kompyuterni boshqaruv tizimi ishlashi umuman kompyuterda qurilmalar ishlashida quyidagilarni o`z ichiga oladi: Protsessor,
kopyuter xotirasi, fallar va kurilmalar. Ulardan foydalanishda albatta ishonchli va samaraga ega bo`lishi kerak.
Resurslarni boshqaruvchisi sifatida operatsion tizim quyidagi funksiyalarni bajarishi kerak:
Qurilma holatining nazorati.
Qurilmadan foydalanish vaqti va bajaradigan ishi haqida qaror qabul qiling.
Qabul qilingan qaror bo`yicha qurilma ishini boshqaring.
Qurilma ishni bajargandan so`ng bosh bo`lsin.
Shu bilan birga yana bir kancha funksiyalarni bajarishi lozim: