4. Rossiyada 1917 yil fevral burjna - demokratik inqilobi, uning o'lkamizga ta"siri. 1917 yilning boshida Sankt-Peterburgda bulib ulgan vokualar ta'sirida Turkistonda xam yangi jamiyatni shakllantirish uchun xarakatlar boshlanib ketdi. Turkiston ijtimoiy-siyosiy xayotida asosiy masala muxtoriyat makomini olishdan iborat buldi. Bu goyalami il gari surishda Turkiston jadidlari katta rol uynadilar. CHunki bu vaktga kelib ushbu xarakat ma'rifatchilikdan siyosiy xarakat darajasigacha allakachon kutarilgan edi. 1917 yilning uzidayok Bututurkiston musulmonlarining turt marotaba kurultoyi utkazildi. Ularda Turkiston muxtoriyati tashkil etish goyasi ilgari surilgan edi. 1917 yil mart oyida tashkil topgan "SHuroy Islomiya" jamiyat atrofida birlashgan jadidchilar xam kelajakda Rossiyada tashkil kilinadigan federativ-demokratik respublika tarkibida Turkiston muxtor jumxuriyatini barpo etishdan iborat edi. 1917 yilning dastlabki oylarida muxtoriyat tizimi xakida ochik suzlashlar bulmadi. CHunki bu mavzu fakat Markaziy SHuro doirasida kilinar edi. 1917 yil may oyining boshida Moskvada bulib utgan 1 Butunrossiya umummusulmon s'ezdidan keyin muxtoriyat masalasi kun tartibiga faolrok kuyila boshlandi. SHaxarning xamma daxalaridan kup knshilik organ saylanib, bu organni "SHuron islomiya" deb atashga karor kilindi. 14 martda bulib utgan yigilishida "SHuroy IslonV'ning 15 kishi dan iborat rayosati tuzildi. Uning xayatiga Abdurauf Fitrat, Munavvar Kori, Ubaydulla Xujaev va b. kirdi. 1917 yil nyun oyida rouxoniylar va ulaming tarafdorlari "SHuroy Islomiya" tashkilotidan chikib, "SHuroy ulamo" deb atalmish tashkilot tuzishlariiii bilan ifodalandi. "Ulamochilar" bilan "SHuroy islomchilar" urtasidagi uzok va kizgin baxslarga karamay, s'ezd kelishish yullarini topishga muvaffak buldi. "SHuroy Isiom", "Turon", "SHuroy Ulamo" va boshkalarni birlashtirish yuli bilan butun Turkiston va Kozogiston uchun umumiy bulgan "Ittifoki rauslimin" degan siyosiy partiya tuzishga karor kilindi. Turkiston musulmonlarining birinchi partiyasi, ya'ni "Turk odami markaziy federalist firkasi" xam mana shu siyosiy masalalarga uz munosabatini belgilab berdi.
5. Umumxalq saylovida I.A. Karimovning O'zbekiston Respublikasi Prezidenti etit) saylanishi. 1991 yil 29 dekabrda Uzb-da bulib utgan referendum va Prezident saylovlari. 1991 yil 29 dekabr Uzb-n xududida bulib utgan referendum va Prezidentlik saylovlari Mustakilligimiz yutuklaridan biri edi. Mustakil UzR uzining birinchi Prezidentlik saylovlarini xalk referendumbi orkali uzini birinchi yurtboshisiga saylovlar utkazdi. Bu utkazilgan saylov referendum va odil yul bilan olib borildi va xalkimiz bir ovozda I.A. Karimovga saylov berishda Uzb-n xududida utkazilgan saylovlar tuda konunlarga moe xolda konun chegarasidan chikarilmagan xolda saylov utkazildi. 1991 yil 29 dekabr kuni utkazilgan prezidenlik saylovlari uziga xos xususiyatlariga ega. Bu tarixiy vokea juda katta mexnat, siyosiy faolliqmilliy yaxlitliq goyalar va maksadlar mushtarakligi maxsuli buldi. Bu sharafli ishni Markaziy saylov komissiyasi, 13 saylov okrugi va kariyb 7 mingta uchastka saylov komissiyasi amalga oshirdi. Asosiy vazifa UzR Prezidentini saylash xakidagi konun talablarini ogishmay amalga oshirish, bir tomondan, millionlab fukarolarga uz konstitutsiyaviy xukuklaridan foydalanishga, xoxish-irodalarini erkin bildirishga sharoit ya rau' b berildi. I.A Karimov - Uzb-ning umumxalk tomonidan mukobillik asosida saylangan birinchi Prezidenti. Markaziy saylov komissiyasi okrug komissiyalari majlis baenlarini kurib chikib, UzR Prezidenti saylovi tutrisidagi konunning 35-moddasiga asosan Isloirt Abduganievich Karimovnn 1991 yil 29 dekabrda UzR Prezidenti I.A.Karimov uz vazifasini bajarishga kirishdi. Uzb-n Oliy Kengashining 1992 yil 4 yanvarda bulgan navbatdan tashkari IX sessiyasida Prezident Islom Karimov kasamyod kildi: «Uzb-n Resp-si Prezidenti lavozimini bajarishga knrnshar ekanman, Resp-miz xalklariga s ad okat bilan xizmat kilishga, fukarolaming xuku к va erkinlariga kafolat berishga, Uzb-n Resp-si Konstitutsiyasiga kat'iy rioya etish ga, zimmamga yuklangan yuksak vazifalami vijdondan bajarishga kasamyod kilaman». SHuni aloxida ta'kidlash joizki, Rssp-ning barcha xududlariga saylov uyushkoklik bilan, konunlarga ka'tiy amal kilipgan xolda saylovchilarning yuksak faolligida utdi. Saylov puxta tashkil etilgandi
Do'stlaringiz bilan baham: |