Mexatron modullarda qo‘llaniladigan datchiklar. Ishdan maqsad

MEXATRON MODULLARDA QO‘LLANILADIGAN DATCHIKLAR.


Ishdan maqsad: Avtomatik ximoya vositasi xisoblangan mexatron modullarda qo‘llaniladigan datchiklar ni oʻrganish, uning tuzilishi, ishlash printsipi bilan tanishish va amalda sinab koʻrish.
Ishni tushuntirish: EMT elementlari va apparatlarini ximoya vositalariga, avtomatik uzgichlar, issiqlik relelari, maksimal tok relelari, eruvchan saqlagichlar, tok va kuchlanish relelari kiradi. Avtomatik uzgichlar, ayrim yoki bir gurux elektr qurilmalarini oʻta ortiqcha tokdan, (masalan, qisqa tutashuv toki) sodir boʻlganda tarmoqdan uzib qoʻyadi. Sanoat korxonalari xamda, mashinasozlik ishlab chiqarishida AP-50, A-63, AB, A3700, A3100 seriyali issiqlik relelari bilan jixozlangan avtomatik uzgichlar koʻproq uchrab turadi. Avtomatik uzgichni tuzilishi va ishlashi quyidagi 7-chizmada koʻrsatilgan.
Avtomatik uzgichlar elektr magnitli, issiqlik releli, aralash ajratgichli boʻladi. Elektromagnitli, issiqlikli uzgichlar, iste’molchini oʻta ortiqcha tokdan ximoyalaydi.

7-chizma: Avtomatik uzgichni sxemasi, a) uzgichni uch fazali tarmoqqa ulanishi, b) bir fazali uzgichni tuzilishi. Bu yerda 1-elektromagnit chulg’am, 2-elektr isitkich, 3-4-ilmoq, 5-prujina, 6-bimetall plastina, 7-temir yakorь, 8-richag.
Issiqlik ajratkichli uzgichlar esa iste’molchini oz lekin davomli yuklanishdan saqlaydi. Avtomatik uzgichlar ishga tushib tarmoq uzilgandan soʻng, uni avvalgi xolatiga qaytarish uchun, yaьni qayta ulab quyish uchun, undagi tugmachadan
Jadval-3

1	2	3	4	5	6	7
Oʻrnatilgan tok, A
Ishga tushish toki, A
Nisbiy xatoligi, %

foydalaniladi. Elektrodvigatellarni ximoya qilishda, rostlanuvchi issiqlik
elementini oʻrnatish toki, zanjir ishchi tokidan 1,25 % katta boʻlishi, rostlanuvchi elektromagnit elementini oʻrnatish toki esa, yurgizish tokidan 1,25 % ga katta boʻladi. Ularni I_ishl=1,25I_N formuladan xisoblab tanlanadi.


A
K₁ K₂ K₃ K₄ K₅ K₆ K₇
~ 220 V
AP-50
L₁ L₂ L₃ L₄ L₅ L₆ L₇

8-chizma. Issiqlik relesi yordamida ishlaydigan uzgichni tekshirish uchun sxema.

Nisbiy xatolik quyidagi formuladan topiladi.
Ishni bajarish tartibi.
1.Issiqlik relesi bilan jixozlangan avtomatik uzgichni tuzilishi bilan tanishiladi.
2.Tekshirilishi koʻzda tutilgan issiqlik relesi xaqida ma’lumotlar yozib olinadi.
3.7-chizmadagi zanjir yig’ilib, xar-xil tok miqdorlari oʻrnatilib, avtomatik uzgich, sinab koʻriladi va olingan natijalar jadvalga yoziladi.
4. Ishni bajarilishi yuzasidan xulosa yoziladi.
Nazorat uchun savollar.
1.Issiqlikdan ximoya vositalarini tushuntiring?
2.Ortiqcha tokdan ximoya vositalar