Mexanizatsiyalash muhandislari instituti buxoro

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

95 

 

 

                                                 XULOSA 

     O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  mahkamasining  2006  yil  7-avgustdagi  164-

son  qarori  bilan  «Yoqilg‘i-energetika  resurslari  istemolchilarini  energetika 

tekshiruvidan  o‘tkazish  qoidalari»  tasdiqlandi.  Bunda  energetika  tekshiruvlarini 

o‘tkazishni  namunaviy  dasturi  va  sanoat  korxonalari  energetik  pasporti  shakli 

berilgan.  Energetik  pasport  asosan  sanoat  korxonasini  energiya  resurslaridan 

foydalanish  bo‘yicha  statistik  ma’lumotlar  to‘plamidan  iborat  bo‘lib,  u  energiya 

auditi  o‘tkazuvchi  tashkilot  tomonidan  energetika  tekshiruvlari  orqali  aniqlanadi. 

Sanoat korxonalarida energetik pasportni joriy etilishi navbatdagi ma’muriy to‘siq 

emas,  balki,  korxona  ma’muriyatiga  energiya  tejash  imkoniyatlarini  aniqlash  va 

rejalashtirishga  yordam  bermog‘i  lozim.  Bu  energetik  pasportni  ishlab  chiqish  

salmoqli  xarajatlarni  talab  etishi  bilan  birga,  korxonalarga  bunday  imkoniyatni 

ta’minlay olmaydi. Ushbu tadqiqotlarni zamonaviy axborot texnologiyalari asosida 

avtomatlashtirish    tadqiqot  muddatini  va  xarajatlarini    qisqartirib  uning  sifatini 

oshirishni  ta’minlaydi.Ma’lumotlar  bazasida  maxsus  kiritish  formalari  tashkil 

etilgan bo‘lib, istemol jarayonini tavsiflovchi kattaliklar kiritilganda joriy vaqtdagi 

energiyadan  foydalanish  ko‘rsatkichlari  maxsus  dasturlarda  tezkor  hisoblanib 

chiqariladi.  Bunda  ma’lumotlar  bazasini  nazorat  elementlari  bilan  bilvosita  Yoki 

bevosita   bog‘lash imkoniyati  mavjud.   Bunda   elektr  energiyasini qayd  qiluvchi 

raqamli  hisoblagichlar  ma’lumotlaridan  foydalanish  maqsadga  muvofiq.  Chunki, 

bu hisoblagichlar elektr energiyasi istemoli bo‘yicha o‘nlab kattaliklarni qayd qilib 

boradi va jumladan, energiya tejash tadbirlari uchun zarur ma’lumotlar ham qayd 

etadi.  Energetik  pasportni  bunday  tashkil  etilishi  korxonada  elektr  energiyasi 

istemoli bo‘yicha tashqi va ichki nazoratni o‘rnatish imkoniyatini  beradi. 

     Ishlab  chiqarishda  ta’mirlangan  asinxron  motorlarning  salmog‘i  ortib 

bormoqda. Ta’mirlash texnologiyasiga to‘la amal qilinmaganligi tufayli motor ish 

rejimi  parametrlari  pasport  parametrlariga  muvofiq  kelmaganligini  kuzatish 

mumkin.Motorning 

energetik 

ko‘rsatkichlari  pasayib  ketganligi  tufayli 

korxonadagi  isroflar  miqdoriga  sezilarli  ta’sir  ko‘rsatmoqda.  BMIning  maqsadi 

ta’mirdan  keyingi  sinovlarni  korxona  imkoniyatlaridan  kelib  chiqib  soddaroq 

---

96 

 

usullarini ishlab chiqish va ushbu sinovlarni o‘tkazish bo‘yicha uslubiy tavsiyalar 

ishlab chiqish. Ta’mirdan keyingi asosiy kamchiliklar motor cho’lg‘amini noto‘g‘ri 

hisoblash  yoki  noto‘g‘ri  o‘rash  bilan  bog‘liqligini  kuzatish  mumkin.  Taqdim 

etilayotgan  ishda  ushbu  kamchiliklarni  bartaraf  etish  bo‘yicha  uslubiy  tavsiyalar 

ishlab chiqilgan. O‘ylaymizki ushbu tavsiyalar motorlarni ta’mirlovchi korxonalar 

uchun  foydali  bo‘ladi.Asinxron  motorlani  ta’mirlash  texnologiyasi  to‘la  amal 

qilinmasdan  bajarilishi  ularni  energetik  ko‘rsatkichlarini  pasaytirib  yubormoqda. 

Xulosa  qilib  shuni  aytish  mumkinki,  texnologik  yuritmalarda  qo’llanadigan 

asinxron  motorlarning  zavod  ko’rsatgan  parametrlarini  ta’minlanishi  va  ishlash 

rejimining  yaqqol  ko’rsatilishi  lozim.  Ishonch  nazoratidan  o‘tmagan  ta’mirlangan 

asinxron  dvigatellar  qo‘llanmasligi  darkor.Texnologik  elektr  yuritmalarning 

asinxron motorlari ta’mirlangan taqdirda, ulardan faqat ishonch sinovlardan ijobiy 

o‘tganlari qo‘llanilishi lozim.  

BMIda olib borilgan ishlar bo‘yicha quyidagi natijalar olindi: 

1.Asinxron motorni shikastlanish turlari tasniflanib o‘rganildi va ularni oldini olish 

tadbirlari tahlil qilindi; 

2.Asinxron  motorni  ta’mirlash  texnologiyasi  tahlil  qilindi  va  unga  to‘la  rioya 

qilmaslik oqibatlari o‘rganildi. 

3.Asinxron  motorni  ta’mirdan  keyingi  tekshiruvlar  tahlil  qilindi  va  ularni 

takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqildi; 

4.Asinxron  motorlarni  ishdan  chiqish  holatlarini  kamaytirish  uchun  va  oqilona 

ekspluatatsiya qilish uchun tavsiyalar ishlab chiqildi. 

---

97