Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Etika va ruhshunoslik. 
Qadimdayoq etikaning ruhshunoslik bi­
lan aloqasi alohida ahamiyatga ega bolgan.  Zotan, bu  ikkala fan 
kishilar  xatti-harakati,  fe’l-atvori  va  mayl-istaklarini  o‘rganadi. 
Lekin bu  o‘rganish  ikki  xil  nuqtayi  nazardan  olib  boriladi:  ruh­
shunoslik u yoki  bu xatti-harakat,  fe’l-atvor,  sababiy  asoslarning 
ruhiy tabiati va shakllanish shart-sharoitlarini ochib beradi,  etika 
esa ruhshunoslik tadqiq etgan hodisalarning  axloqiy ahamiyatini 
tushuntiradi.
Etika  va  sotsiologiya. 
Etikaning  sotsiologiya  bilan  aloqasi 
o‘ziga  xos.  Bu  ikkala  fan  inson  faoliyatini  boshqarishning  ijti­
moiy murvatlaridan bolmish  axloqni  o‘rganadi.  Lekin etikaning 
miqyosi  bu  borada  keng.  Ma’lumki,  sotsic logiya  insonlarning 
ommaviy  xatti-harakati  va  ularning  qonuniyatlarini  faqat  muay­
yan ijtimoiy tuzum doirasidagina tadqiq etadi.  Etika esa,  o‘z mo-
271

---

hiyatiga  ko‘ra,  lozim  bo‘lganda,  muayyan  ijtimoiy  tuzum  yoki 
davr  doirasidan  chiqib,  inson  axloqining  yuksak  yutug‘i  sifatida 
kelgusi davrlar uchun ham tarixiy va axloqiy ahamiyat kasb etgan 
shaxsiy,  istisnoli xatti-harakatlarni hamda ularning  sababiy asos- 
larini  o‘rganadi.