Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Muomala  madaniyati  va  uning  ijtimoiy-tarixiy  ahamiyati. 
Ax­
loqiy  madaniyatning  muomala  odobi,  etiket,  kasbiy  odob  kabi 
tarkibiy  qismlari  mavjud  b o lib  inson  hayoti,  faoliyatida  muhim 
ahamiyat  kasb  etadi.  Muomala  madaniyati  axloqiy  madaniyat­
ning tarkibiy qismidir.
«Muomala»  iborasi  ijtimoiy  taraqqiyotning  deyarli  barcha 
sohalarida  insonning  kundalik  faoliyatida  hamda  insonlararo 
munosabatlarga  nisbatan  bevosita  yoki  bilvosita  qollaniladi. 
Muomala  madaniyati  keng  ma’noda  insonning  butun  hayoti 
va  faoliyati  davomida  tarbiyalanadigan jarayon  b olib,  u  oilada, 
jamiyatda,  jam oada  shakllanadi.  Muomala  madaniyati  inson­
ning  ijodiy kuchi va aqliy qobiliyati,  tafakkur salohiyati va  dun- 
yoqarashining  muayyan  darajasi  hisoblanadi.  Muomalaning 
«madaniyat»  atamasi bilan bogliqligi ham  uning ma’naviy hayot 
sohasiga  daxldorligidadir.  Muomala  —  bu  insonlar  o‘rtasidagi 
aloqalarning paydo bolish i va rivojlanishi hamda ularning hayot
309

---

faoliyatidagi  ehtiyojning  murakkab jarayoni bolib,  o‘zga kishilar 
bilan  m a’lumot  almashish,  ularni  tushunish  va  idrok  etishning 
hamkorlikdagi  strategiyasidir.
Muomala  madaniyatida  xushfe’llik,  xushmuomalalik,  hayo- 
ibolilik,  beozorlik,  shirinso‘zlik,  ochiqko‘ngillik  singari  axloqiy 
me’yorlar muhim sanaladi.
Muomala odobi boshqa kishilarning  qadr-qimmatini,  izzatini 
joyiga qo‘yish bolib,  ko‘pchilik oldida bir kishiga aytiladigan gap 
boshqalarni  noqulay  ahvolga  solib  qo‘yadi.  So‘zlash  va  tinglay 
bilish,  suhbatlashish  madaniyati  muomalaning  muhim  jihatini 
tashkil  etadi.