Mexanika(Mashina detallari) fanidan bahorgi semestr oraliq nazoratii

 
 Variant № 9
a 
b 
d 
e 
1. Friksion uzatmalarni hisoblashning qancha usuli bor? 
– 2 
– 4 
– 3 
– 5 
2. Agar tasmalar katta taranglik kuchi bilan cho‘zilsa, uzatmada qanday hodisa yuz beradi? 
uzatma foydali ish 
bajaradi 
uzatma foydali ish 
bajara olmaydi 
uzatmada 
ishqalanish 
koeffitsiyenti katta 
bo‘ladi 
uzatma yetaklovchi 
shkivi qamrov 
burchagi katta bo‘ladi 
3. Tasmali uzatma tarmoqlaridagi kuchlar ayirmasini ko‘rsating. 
t
F
F
F


2
1
0
2
1
F
F
F


F
F
F



2
1
2
/
2
1
t
F
F
F


4. Zanjirli uzatma eng kichik o’qlararo masofasini ko’rsating, 
a
min
=? 

 

150
...
100
2
2
1
min



a
a
d
d
a

 

50
...
30
2
1
min



a
a
d
d
a

 

50
...
30
2
2
1
min



a
a
d
d
a

 

150
...
100
2
1
min



a
a
d
d
a
5. Tirsakli vallar qayerda ishlatiladi?
porshenli mashinalarda planetar reduktorlarda 
tezliklar qutisida 
to’lqinsimon 
reduktorlarda 
6. Chervyak g‘ildiragi valiga qanday tayanch tanlashni tavsiya qilasiz? 
Radial 
Tirak 
Tirak-radial 
Radial-tirak 
7. Sirpanish podshipniklarining hisobida aniqlanadigan qaysi parametr noto‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
Podshipnik uzunligi ℓ 
Tirqish S 
Podshipnik diametri 
d 
Moy navi 
 

8. Flanetsli muftaning o‘lchamini qanday kamaytirish mumkin. 
Shponkali birikmaning 
o‘lchami kamaytiriladi 
Boltli birikmaga 
tirqish (zazor) siz 
o‘rnatiladi 
Val va muftani 
biriktirish uchun 
shtiftli birikma 
qo‘llanadi 
Yengil qotishmadan 
tayyorlangan material 
qo‘llanadi 
9. Silindrik g‘ildirakli friksion uzatma uzatish nisbati 
i
= 3, o‘qlararo masofasi 
a
= 200 mm. 
Yetaklovchi g‘ildirak diametrini hisoblang. 
150 mm 
200 mm 
100 mm 
125 mm 
10. Zanjirli uzatma yulduzchalarning tishlar soni Z
1
=23; Z
2
=69. Uzatmaning uzatish nisbatini 
hisoblang? 
5
,
2

i
5
,
3

i
2

i
3

i
Oraliq nazorat variantlari «Materiallar qarshiligi va mashina detallari» kafedrasining
27 aprel 2021 yildagi yig’ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan. № 20 sonli bayonnoma.
Tuzuvchi: prof. Shoobidov Sh.A. 
Кafedra mudiri prof. Xasanov S.M.

---

Mexanika(Mashina detallari) fanidan bahorgi semestr oraliq nazorati
 
 Variant № 10
a 
b 
d 
e 
1. Variatorlarning asosiy xarakteristikasini ko‘rsating. 
uzatish soni 
uzatish nisbati 
boshqarish diapazoni 
aylana tezlik 
2. Silindrik g‘ildirakli friksion uzatma o‘qlararo masofasi formulasini ko‘rsating. 
 
;
2
1
1
i
D
i
а


 
;
2
1
2
i
D
i
a


 
2
1
1
D
i
a


 
2
1
2
D
i
a


3. Tasma chidamligiga eng ko‘p ta’sir qiladigan kuchlanishni ko‘rsating. 
markazdan qochirma 
kuchdan hosil bo‘lgan 
boshlang‘ich 
taranglikdan 
eguvchi kuchlanish 
foydali kuchlanish 
4. Zanjir zvenolarning sonini aniqlash formulasini ko’rsating, 
?

p
l
a
P
Z
Z
Z
Z
P
a
L
z
z
p
2
1
2
2
1
2
2
2





 





z
p
P
Z
Z
Z
Z
a
L
2
1
2
2
1
2
2
2





 





a
P
Z
Z
Z
Z
P
a
L
z
z
p
2
1
2
2
1
2
2
2





 




z
p
P
Z
Z
Z
Z
a
L
2
1
2
2
1
2
2
2





 




5. Egiluvchan val nima uchun kerak? 
valning egilishida 
mustahkamligini 
yo’qotmasligi uchun 
katta egilishlarda 
aylana harakat uzatish 
uchun 
me’yoridan ortiq 
egilganda val 
sinmasligi uchun 
valning egilishida 
sinmasligi uchun 
6. Val shapfasi nomini ayting. 
Ship 
Bo‘yincha 
Tovontagi 
Tovon 
7. Sirpanish podshipnigining shartli bosimidan podshipnik diametri formulasini ko‘rsating, d=? 
 
p
F
d
r


 
p
F
d
r

 
p
F
d
r


 
p
F
d
r

8. Reduktor bilan konveyer barabani o‘qdoshmasligi ta’sirini kamaytirish uchun qanday 
muftadan foydalanish maqsadga muvofiq? 
Elastik mufta 
Kompensatsiyalovchi 
mufta 
Saqlagich mufta 
Boshqariladigan 
mufta 
9. Кonussimon g‘ildirakli friksion uzatmadagi aylana kuch F
t
= 3 kN, g‘ildiraklar orasidagi 
ishqalanish koeffitsienti f = 0,15. Uzatma uzatish nisbati 
i
= 1. Ehtiyot koeffitsienti К ni 1,5 olib, 
g‘ildiraklarni siquvchi kuch qiymatini hisoblang. 
25000 N 
320 kN 
27500 N 
21210 N 
10. Zanjirli uzatma o’qlararo masofasi 
a
=1250 mm. Uzatma gorizontal joylashgan. Zanjirning 
solishtirma birlikdagi og’irligi q=5kg/m. Zanjir osilishidan hosil bo’lgan kuchni hisoblang, 
f
F
=? 
283 N 
352 N 
367 N 
413 N 
Oraliq nazorat variantlari «Materiallar qarshiligi va mashina detallari» kafedrasining
27 aprel 2021 yildagi yig’ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan. № 20 sonli bayonnoma.
Tuzuvchi: prof. Shoobidov Sh.A. 
Кafedra mudiri prof. Xasanov S.M.

---

Mexanika(Mashina detallari) fanidan bahorgi semestr oraliq nazorati
 
 Variant № 11
a 
b 
d 
e 
1. Variator hosil qilishning asosiy usulini ko‘rsating. 
yetaklovchi g‘ildirak 
diametrlarini 
o‘zgartirish 
yetaklovchi g‘ildirak 
aylanishlar sonining 
o‘zgarishi 
yetaklovchi g‘ildirak 
burchak 
tezliklarining 
o‘zgarishi 
yetaklanuvchi g‘ildirak 
diametrlarining 
o‘zgartirish 
2. Friksion uzatma uzatish nisbatining aniq formulasini ko‘rsating. 
)
1
(
1
2



D
D
i





1
2
1
D
D
i





1
2
1
D
D
i





1
1
2
D
D
i
3. Tasmali uzatmalardagi sirpanish necha turga ajratiladi? 
uch 
to‘rt 
besh 
ikki 
4. Zanjirning umrboqiyligi shartidan o’qlararo masofani aniqlash formulasini ko’rsating? 


z
P
a
80
...
50

2
1
a
a
d
d
a




z
P
a
100
...
60



z
P
a
50
...
30

5. Ko’rsatilgan valning konstruksiyasini aniqlang? 
shakldor 
kovak 
silliq 
pog’onali 
6. Tovon qanday shaklda bo‘ladi? 
Silindrik 
Sfera 
Tekis 
Konussimon 
7. Sirpanish podshipniklari uchun moyning o‘rtacha ishchi harorati qancha olinadi? 
45–75 
0
C 
75–90 
0
C 
35–50 
0
C 
45–60 
0
C 
8. Faqat bir tomonga aylanishga imkon beruvchi avtomatik muftaning sxemasini ko‘rsating. 
4 
2 
1 
3 
9. Tasmali uzatma o‘qlararo masofasi 
,
800
mm
a

uzatish nisbati 
,
1

i
yetaklanuvchi shkiv 
diametri 
.
200
1
mm
D

Tasma uzunligini hisoblang, 
?

L
mm
L
2228

mm
L
2315

mm
L
2180

mm
L
2266

10. Zanjirli uzatma o’qlararo masofasi 
a
=800 mm, uzatma vertical joylashgan. Zanjirning 
solishtirma birligining og’irligi q=5kg/m. Zanjir osilishidan hosil bo’lgan kuchni hisoblang, F
f
=? 
33 N 
47 N 
43 N 
39 N 
Oraliq nazorat variantlari «Materiallar qarshiligi va mashina detallari» kafedrasining
27 aprel 2021 yildagi yig’ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan. № 20 sonli bayonnoma.
Tuzuvchi: prof. Shoobidov Sh.A. 
Кafedra mudiri prof. Xasanov S.M.

---

Mexanika(Mashina detallari) fanidan bahorgi semestr oraliq nazorati
 
 Variant № 12
a 
b 
d 
e 
1. Friksion uzatmalarda g‘ildiraklarni bir-biriga siquvchi kuch formulasini ko‘rsating. 
K
F
F
t
n

f
KF
F
t
n

t
n
KF
F

f
F
F
t
n

2. Variatorning boshqarish darajasi ifodasini ko‘rsating. 
max
min
i
i
D

min
2
max
2
D
D
D

max
2
min
2
D
D
D

2
max
2
n
n
D

3. Tasmali uzatmaning yetaklanuvchi shkivida qarshilik momentining oshib ketishi nimaga olib 
keladi? 
to‘la sirpanish 
elastik sirpanish 
tasmaning uzilishiga 
taranglik ortishiga 
4. Zanjirli uzatmaning o’qlararo masofasini hisoblash formulasini ko’rsating? 
2
1
2
2
2
1
2
1
2
8
2
2
4





 















Z
Z
Z
Z
L
Z
Z
L
P
a
p
z



2
1
2
2
2
1
2
1
2
8
2
2
4





 

















Z
Z
Z
Z
L
Z
Z
L
P
a
p
z





 















2
8
2
2
4
1
2
2
2
1
2
1
Z
Z
Z
Z
L
Z
Z
L
P
a
p
z






 



















2
8
2
2
4
1
2
2
2
1
2
1
Z
Z
Z
Z
L
Z
Z
L
P
a
p
z
5. Val nima uchun pog’onali qilib tayyorlanadi? 
o’rnatiladigan detal va 
valni o’q bo’ylab 
qotirish 
uchun 
val tayyorlanishini 
osonlashtirish 
maqsadida 
valning massasini 
kamaytirish uchun 
valning teng 
mustahkamligini 
ta’minlash uchun 
6. Konussimon sirtli podshipniklar nima uchun qo‘llaniladi? 
Valni o‘q bo‘yicha 
mahkamlash uchun 
Tayyorlash 
oson 
Yuklanish qobilyati 
katta 
Podshipnik yeyilgan 
qismini davriy 
ravishda sozlab 
turish uchun 
7. Sirpanish podshipnigida moy qatlamini oshirish nimaga bog‘liq bo‘ladi? 
Shartli bosimni oshirish Radial kuchni oshirish 
Vkladish uzunligini 
oshirish 
Burchak tezligini 
oshirish 
8. Vallar diametrining qanday qiymatlarida vtulkali mufta qo‘llanadi? 
d≤(90…100) mm 
d≤200 mm 
d≤(60…70mm) 
d≤150mm 
9. Кonussimon g‘ildirakli friksion uzatmadagi aylana kuch F
t
= 5000 H, g‘ildiraklar orasidagi 
ishqalanish koeffitsiyenti f = 0,2; ehtiyot koeffitsiyenti К ni 1,4 oling. Yetaklovchi g‘ildirak 
konuslik burchagi 
0
1
30


. Yetaklovchi g‘ildirakni siquvchi kuch qiymatini hisoblang. 
15600 N 
18300 N 
17500 N 
17200 N 
10. Zanjirli uzatma yetakchi 
yulduzchaning tishlar soni 
z
1
=22
, uzatish nisbati 
.
5
,
3

i
Yetaklanuvchi yulduzchaning tishlar sonini hisoblang, z
2
=? 
66 
77 
83 
58 
Oraliq nazorat variantlari «Materiallar qarshiligi va mashina detallari» kafedrasining
27 aprel 2021 yildagi yig’ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan. № 20 sonli bayonnoma.
Tuzuvchi: prof. Shoobidov Sh.A. 
Кafedra mudiri prof. Xasanov S.M.

---

Mexanika(Mashina detallari) fanidan bahorgi semestr oraliq nazorati