Mexanika” yo’nalishi tinglovchisi

Bitiruv ishining ob’ekti va predmeti. Ishning ob’ektini sifatida oliy ta’lim tizimida fizika-matematika va texnika sohalariga oid ta’lim yo’nalishlari va mutaxassisliklarda o’tiladigan golonom bog’lanishli mexanik sistemalar harakatlariga, Dalamber-Lagranj prinsipi, Lagranjning II tur tenglamalari va Gamilton tenglamalari orasidagi bog’liqliklarni va bu tenglamalar asosida tebranma harakatlarga doir mavzularni o’rganishni qarash mumkin.
Bitiruv ishining predmeti bo’lib nazariy mexanika fani bo’yicha ko’pgina adabiyotlarda Dalamber-Lagranj prinsipi, Lagranj II tur tenglamalari, Gamilton tenglamalariga kam e’tibor beriladigan mavzularni o’rganish samarasini oshirish hisoblanadi. Lagranjning II tur tenglamalari nazariy mexanika masalalarini yechishning universal vositasi hisoblanadi. Bog’lanishlar ostidagi sistema uchun umumlashgan koordinatalarning kiritilishi vositasida bog’lanish tenglamalari ayniyatlarga aylanib qoladi va differensial tenglamalarda noma’lum bo’lgan ideal golonom bog’lanishlarning reaksiyalari qatnashmaydi. Natijada harakat differensial tenglamalarida faqat sistema harakatini aniqlab beruvchi q_i parametrlar qoladi.
Ushbu bitiruv ishida Dalamber-Lagranj prinsipi va Gamilton prinsipi orasidagi bog’lanish Lagranjning II tur tenglamalari vositasida ko’rsatilgan va turli ravishda o’rnatilgan hamda elastik elementli matematik va fizik mayatnik ko’rinishidagi mexanik sistemalarning muvozanat holati atrofidagi kichik tebranishlarini Lagranjning II tur tenglamalari yordamida tekshirish masalasi o’rganilgan.
Bitiruv ishining maqsad va vazifalari. Ushbu bitiruv ishida asosiy maqsad etib, Dalamber-Lagranj prinsipi va Gamilton prinsipi orasidagi bog’lanishni tahlil etish, erkinlik darajasi ikkiga teng bo‘lgan mexanik sistemalarning erkin va majburiy tebranishlarini talabalarga qulay va tushunarli qilib yetkazish.
Bitiruv ishida qo’yilgan maqsaddan kelib chiqqan holda ishda quyidagi vazifalar belgilab olindi:

• 
  Dalamber-Lagranj prinsipi yordamida Lagranjning II tur tenglamalarini keltirib chiqarish;
  
• 
  Lagranjning II tur tenglamalaridan Gamiltonning kanonik tenglamalarini keltirib chiqarish;
  
• 
  Moddiy nuqtaning erkin va majburiy tebranishlarini o’rganish bo’yicha asosiy ma’lumotlar berish;
  
• 
  Mexanik sistemalar harakatini o’rganishga Lagranjning ikkinchi tur tenglamalarining qo’llanilishini o’rganish va bu tenglamalar asosida mayatniklarning inersiya momentlarini e’tiborga olgan holda, mayatnik osilish nuqtasi to’g’ri chiziqli va aylanma harakatlanayotgan deb olingan holda sistema harakat differensial tenglamalarini tuzish, ularni integrallash va dinamikasini tadqiq etish, sistema parametrlarining o’zgarishi uning tebranishlariga qanday ta’sir etishini tadqiq etish, ushbu tadqiq etilgan sistemalarda ro‘y beradigan asosiy mexanik effektlar mazmun-mohiyatini talabalarga va ilmiy izlanuvchilarga samarali yetkazish usullarini ishlab chiqish.