Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

28-MAVZU
JISMLARNING MASSA MARKAZI 
VA UNI ANIQLASH. MUVOZANAT TURLARI
Quyidagicha tajriba o‘tkazaylik. Kartondan qirqilgan varaq olib, 
uning ixtiyoriy nuqtasidan igna yordamida ip o‘tkazaylik. Ipning 
ikki uchini shtativlarga bog‘laylik. Bunda varaq 53-rasmda 
ko‘rsatilgan holatda qoladi. Uni o‘z o‘qi atrofi da biroz burib qo‘yib 
yuborilsa,  yana  dastlabki  holatiga  qaytadi.  Endi  varaqning  o‘rtasidan  ip 
o‘tkazib yana shtativga bog‘laylik (54-rasm). Bu holda varaqni qancha 
aylantirib qo‘ymaylik, qo‘yilgan holatida o‘zgarishsiz qolganligini ko‘ramiz. 
Shu holatda topilgan nuqtaga jismning massa markazi deyiladi. Jismning 
bu nuqtasida xuddi barcha massa to‘plangandek bo‘ladi.
Shunga o‘xshash tajribalar yordamida aniqlanishicha, turli geometrik 
shaklga ega bo‘lgan jismlarning massa markazlari quyidagicha bo‘lar ekan:

---

85
 53-rasm. 
54-rasm.