Mevalar va sabzavotlarni saqlash

Meva va sabzavotlarni quritishning mohiyat va ahamiyati
Agar sabzavot va mevalar sog'lom o'sayotgan bo'lsa, mikroorganizmlar tarkibida 80 foizdan ortiq suv bo'lishi mumkin. Mikroorganizmlar bu suvni ular o'sadigan sabzavot va mevalardan oladi. Suv ovqatdan chiqarilsa, mikroorganizmlarning rivojlanishi ham to'xtaydi. Quritish usullari insoniyat tomonidan qo'llaniladigan eng qadimgi oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash usulidir. Sabzavot va mevalardan namlikni chiqarib, chirishga olib keladigan mikroorganizmlarning rivojlanishi va ko'payishining oldi olinadi.
Quritish jarayoni bilan korxonalar qadoqlash, saqlash va tashish xarajatlaridan sezilarli darajada tejashadi. Chunki oziq-ovqat mahsulotlarining vazni va hajmi sezilarli darajada kamayadi va ushbu mahsulotlarni atrof-muhit haroratida saqlash mumkin. Energiya narxining keskin o'sishi so'nggi yillarda dunyo bo'ylab quritishga bo'lgan qiziqishning keskin oshishiga olib keldi.
Bugungi kunda har xil turdagi quritgichlar va quritish usullari tijorat maqsadlarida turli xil oziq-ovqat mahsulotlaridan, shu jumladan meva va sabzavotlardan namlikni olib tashlash uchun ishlatiladi, ularning har biri ma'lum bir maqsad uchun ishlatiladi. Biroq, inson salomatligi va atrof-muhitni himoya qilish bo'yicha harakatlar doirasida odamlar quritish usullarida tabiiylikni izlay boshladilar. Shuning uchun bugungi kunda mevalar va ba'zi sabzavotlar, masalan anjir, o'rik, uzum va xurmo quyoshda quritishga harakat qilmoqda va ba'zi hollarda atmosferada suvsizlanish jarayonlari qo'llaniladi.
Tabiiy quritish usullariga asoslangan asosiy omillar quyidagilardir: meva va sabzavotlarning ozuqaviy qiymati, ularning asl xususiyatlari, quritilgan mahsulotning istalgan fizik shakli va xususiyatlari, talab qilinadigan qayta ishlash sharoitlari va qayta ishlash xarajatlari.
Bizning tashkilot, shuningdek, tabiiy mahsulotlar doirasida tabiiy quritilgan sabzavot va mevalarni sinash bo'yicha xizmatlarni taqdim etadi. Ushbu sinovlar yordamida korxonalar yanada sifatli, samarali va yuqori ko'rsatkichlarga ega bo'lib, inson salomatligini himoya qilish va kelajak avlod uchun yashash uchun qulay muhit qoldirish vazifalarini bajaradilar².
Meva va sabzavotlarni quritish konservalashning eng oddiy, ko'p tarqalgan usullaridan biri hisoblanadi. Quritish bu–asosan mahsulotdan, ya'ni meva va sabzavotlardan suvning bir qismini bug'lantirib mahsulotdan chiqarib yuborishga asoslangandir. Bunda mahsulotdagi moddalarning konsentrasiyasi ortadi, natijada hujayralarda normal modda almashinuvi kechishi uchun noqulay sharoit vujudga keladi.
Meva va sabzavotlarni quritish murakkab jarayon hisoblanadi. Bunda nafaqat suvning fizikaviy bug'lanishi ro'y beradi, balki to'qimalarda va hujayralarning ichki strukturasida ham ma'lum bir fizik–kimyoviy o'zgarishlar sodir bo'ladi.
An'ana bo'yicha sabzavotlar 10–12 % i suvi qolguncha, mevalar esa 18–25 % i suvi qolguncha quritiladi. Shuni qayd etish lozimki, kartoshka va sabzilarni 6 foizi namligi qolguncha ham quritish mumkin. Bunday past namlik mahsulotning uzoq saqlanishini ta'minlaydi, lekin ular gigroskopik mahsulot bo'lganligi uchun germetik idishlarga qadoqlashni talab qiladi.
Meva va sabzavotlarni quritish jarayonida undan suv chiqarib yuboriladi, ya'ni uning miqdori quritilgan meva va sabzavotlarda 4–6 marta kamayadi. Mahsulotdan suvning chiqarilishi hisobiga quruq moddaning massa miqdori ortadi. Bu esa tayyor mahsulotning energetik qiymatini ham oshirishga olib keladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

• 
  Mevasabzavotlarni saklash va dastlabki ishlov berish texnologiyasi, T., 2000. Dyachenko V. S, Bolezni i vrediteli ovoshey i kartofelya pri xranenii, 2 izd. M., 1985.
  

Rixsivoy Joʻrayev.^[1]
https://www.ecomark.com.tr/sektorel/organik-urun-sertifikasi
https://www.ecolabel.com/tr/