Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
306 
хулосага келиш мумкин: коэффициент қанчалик юқори бўлса, ажралиб олганлик 
даражаси ҳам шунча юқори.
ИҲТТга аъзо мамлакатлар бўйича 1990 йилдан бошлаб CNS 1,7 га тенг. Бу 
ИҲТТ бўйича ички баҳолар даражаси жаҳон баҳоларидан ўртача 1,7 марта юқори 
эканлигини билдиради. Маҳсулот алоҳида турлари бўйича энг юқори молиявий 
мададга ва жаҳон бозоридан ҳимояланишга гуруч (6,9) ва сут (2,5) эга, энг паст 
даражага – жун (1,5), парранда гўшти ва тухум (1,3) эга.
Жаҳон бозори баҳолари тебранишларидан Швеция (4,8), Норвегия (4,5), 
Финландия (3,5) ва Япония (3,3) каби мамлакатларнинг қишлоқ хўжалиги ишлаб 
чиқарувчилари эга. Экспортга йўналтирилган мамлакатларда бу кўрсаткич 1,0 га 
интилади (Янги Зеландия 1,0, Австралия 1,1, АҚШ 1,2, Канада 1,3). Қайд этиш 
лозимки, ИҲТТ мамлакатларида экспортга йўналганларни ҳам қўшган ҳолда, ички 
баҳолар даражаси жаҳон баҳолари даражасидан юқори.
Шундай қилиб аграр сиёсатнинг устуворликларини кўриб чиқишда 
эътиборни озиқ-овқат, қишлоқ хўжалиги, агросаноат ва ташқи иқтисодий 
жиҳатларга қаратиш лозим. Агар мамлакат аграр сиёсатнинг бош мақсади озиқ-
овқат хавфсизлиги бўлса, унда қарорлар қабул қилинишидаги бошланғич мезонлар 
озиқ-овқат таъминоти ва ўзини-ўзи таъминлаш кўрсаткичлари бўлади.
МДҲ мамлакатлари иқтисодиёти узоқ йиллар умумиттифоқ меҳнат 
тақсимоти доирасида ривожланган, бу уларнинг бир-бирига катта ўзаро 
боғлиқлигини вужудга келтирган. Қарор топган тармоқлараро ва минтақалараро 
алоқаларнинг узилиб қолиши иқтисодиётларга салбий таъсир этди. Айнан шунинг 
учун давлатларнинг кўпчилиги озиқ-овқат баланслашганлигининг ва миллий 
иқтисодиётлар интеграциясининг базиси сифатида умумий аграр бозорни яратиш 
зарурлигини тан олди.
Бирлашган аграр бозор доирасида агросаноат ишлаб чиқаришининг 
интеграцияси анъанавий хўжалик алоқаларини тиклашга ёрдам берди, бу 
алоқаларни бозор муносабатларига хос янги мазмун билан тўлдиради. Бу эса жаҳон 
хўжалигига киришда келишилган сиёсат юритишнинг ишончли кафолати бўлади.
Умумий аграр бозор маъмурий марказлаштиришни тақозо этмайди, балки 
аввал бошданоқ бозор механизмларидан кенг фойдаланган ҳолда ҳар бир 
мамлакатнинг мустақиллигининг ривожлантиришни назарда тутади.
МДҲ мамлакатлари озиқ-овқат бозорининг шакллантирилиши биргаликдаги 
бозор тамойиллари, бозор стратегиясини ишлаб чиқиш, солиқ, кредит сиёсати ва 
бошқа қатор қоидалар асосида тартибга солинадиган қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини сотиш ва уни моддий-техника ресурслари билан таъминлаш 
тизимини босқичма-босқич мақсадли ривожлантиришдан иборатдир.
МДҲ мамлакатлари озиқ-овқат бозорини шакллантириш механизми тегишли 
ҳуқуқий асосни яратишни назарда тутади. У давлатнинг АСМ маҳсулотлари 
бозоридаги муносабатларнинг қоидаларини белгилаб бериши, ўзаро алоқаларнинг 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг