Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
103 
фойдаланиш самарадорлигини, логистика менежменти натижавийлиги ва 
логистикани режалаштиришда асос бўлувчи ҳисоб-китоб ва назоратни аниқловчи 
ҳисобланади.
Комплекс кўрсаткичларнинг қисқача характеристикасини кўриб ўтамиз. 
Умумий логистика харажатлари деб, функционал логистика менежменти ва 
логистика тизимида маъмурий логистика билан боғлиқ йиғинди харажатларга 
айтилади.
Умумий логистика харажатлари таркибига қуйидаги асосий харажатларни 
киритиш мумкин: 

логистика операцияларини бажариш учун харажатлар (операцион, 
эксплуатацион логистик харажатлар);

логистика таваккалчилигидан келган зарар; 

логистикани маъмурий бошқариш учун харажатлар. 
Логистика режаларини бажариш бўйича ҳисобот шаклларининг кўпчилиги 
логистиканинг функционал сохасида гуруҳлаштирилган логистика харажатлари 
кўрсаткичларидан, масалан, материал менежмент харажатлари, физик тақсимлаш 
операциялари харажатлари ва бошқаларга ҳамда ушбу сохалар ичида логистика 
функцияларига кетган харажатлардан иборат. Ғарб бизнесида умумқабул қилинган 
харажатлар ташиш, омборга жойлаш, юкка ишлов бериш, захираларни бошқариш, 
буюртмаларни, ахборот-компьютерли кўмаклар ва бошқаларни бошқаришга 
ажратилган харажатлар ва уларни ҳисоб-китоб қилиш ҳисобланади.
Логистика тизимида структура ёки бошқаришни омтималлаштириш 
вазифаларини ҳал этишда, кўпинча умумий логистика харажатлари таркибада 
маҳсулотни захирага музлатиш (иммобилизация)дан даромаднинг йўқолиши, 
шунингдек логистика таваккалчилиги ёки логистика сервисининг паст сифати 
зарарлари ҳисобга олинади. Ушбу зарар одатда, савдо ҳажмининг камайиш 
эҳтимоли, бозордаги ҳиссасининг қисқариши, даромаднинг камайиши ва бошқалар 
сифатида баҳоланади [2].
Иқтисодиёти ривожланган мамлакатлар саноатининг турли сохалари 
логистика харажатларининг структураси таҳлили шуни кўрсатадики, уларда 
харажатларнинг энг катта улуши қуйидагиларга тўғри келади:

захираларни бошқаришга (20-40%); 

транспорт харажатларига (15-35%); 

маъмурий бошқарув функцияси харажатларига (9-14%). 
Охирги ўн йилликда кўпчилик ғарбий компанияларда логистика 
харажатлари ташиш, буюртмаларга ишлов бериш, ахборот-компьютерли 
кўмаклашиш, шунингдек логистика маъмурияти каби логистика функцияларига 
ошганлиги кузатилган.
Логистика сохасидаги машҳур америкалик консультант Герберт В. Дэвис 
бир неча йиллар давомида АҚШ саноатида омборхонага жойлаштириш, ташиш, 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг