Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
241 
хўжалигини давлат қувватлашсиз ва давлат томонидан тартибга солмасдан 
юксалтириш мумкин эмас.
15
Қайд этиш лозимки, ривожланаётган мамлакатлардаги иқтисодий вазият ва 
қишлоқ хўжалиги сиёсати АҚШ ва ЕИ дагидан бошқача. Бу ерда истеъмолчиларни 
субсидиялайдилар ва қувватлайдилар. Бундай иқтисодий сиёсатнинг сабаби 
истеъмолчиларнинг кучли сиёсати таъсири билан изоҳланади. Шаҳарларда яшовчи 
кўп сонли истеъмолчиларнинг қониқмаслиги қишлоқда яшовчи ишлаб 
чиқарувчиларнинг қониқмаслигига қараганда жиддийроқ муаммоларни келтириб 
чиқариши мумкин. Бунга Хиндистон мисол бўлаолади. У ерда қишлоқ хўжалиги 
маҳсулоти истеъмолчилари катта хажмларда субсидияланади. Айни пайтда бу 
сиёсат фақат ўсимликчилик маҳсулотига нисбатан олиб борилади холос. 
Хорижий мамлакатларда фермер хўжаликларини давлат томонидан 
қувватлашда турли суғурта дастурларини тузиш ва амалга ошириш алоҳида ўрин 
эгаллайди. 3-жадвалда АҚШ қишлоқ хўжалиги товар ишлаб чиқарувчиларини 
суғурталаш асосий давлат дастурлари келтирилган.АҚШда қишлоқ хўжалиги 
экинларининг хосилини суғурталашда энг эски дастурлардан бири “Ҳосилни кўп 
марта суғурталаш” дастуридир. У табиий хавф-хатарлар кўпчилигидан бутун ҳосил 
нобуд бўлгандаги йўқотишларнинг қисман қоплаб берилишини таъминлайди. 
“Даромадларнинг суғурталаниши” деб аталган кенг тарқалган дастур 
фермерларни қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлиги пасайиши ёки ишлаб 
чиқарилган маҳсулотнинг бозор баҳоси пасайиб кетиши хавфидан муайян 
даражада ҳимоя қилади. Қайд этиш лозимки, бу дастур бўйича барча қишлоқ 
хўжалиги экинлари ҳам суғурталанавермайди. Ҳар бир штатда суғурталанадиган 
қишлоқ ҳўжалиги экинлари ўз рўйхати ўрнатилган. Аввалда суғурталанадиган 
экиннинг ўртача ҳосилдорлиги асосида 1 гектардан даромаднинг минимал 
кафолатланган даражаси аниқлаб олинади (базис баҳо ёки хосилни йиғиб олишдаги 
сотиш баҳоси-қайси бири юқорироқ бўлса даромадни ҳисоблашда ўша эътиборга 
олинади). 
Базис баҳони ва ҳосилни йиғиб олиш пайтидаги баҳони ўрнатиш учун 
маҳсус методика мавжуд. Ҳосилни йиғиб олинганда тушум минимал 
кафолатланган даражадан пастроқ бўлсагина суғурта ҳодисаси содир бўлган деб 
қаралади. Суғурта компанияси фермер даромадидаги шу фарқни қоплаб бериш 
мажбуриятини олади.