Metrologiya va standartlashtirish qabul qildi: isroilov f bajardi: toshtemirov t

Metrologiya sohasida ishlatiladigan asosiy atamalar va ta’riflar

• «Metrologiya» - o‘lchashlar, ulaming birligini ta’minlash usullari va vositalari hamda kerakli aniqhkka erishish yo‘llari haqidagi fandir. "Metrologiya" so‘zi grekcha so‘zdan olingan bo‘lib,
• "metron"- o‘lchash, "logos" - ta’limot ma’nosini anglatadi, ya’ni, o‘lchash ta’limoti demakdir.
• «Kattalik» - sifat jihatidan ajratilishi va miqdor jihatidan aniqlanishi mumkin bo‘lgan hodisalar, moddiy tizim, moddaning xususiyatidir

«Kattalikning qiymati» - kattalik uchun qabul qilingan birliklaming ma’lum bir soni bilan kattalikning o‘lchamini ifodalash.

• «Kattalikning qiymati» - kattalik uchun qabul qilingan birliklaming ma’lum bir soni bilan kattalikning o‘lchamini ifodalash.
• «Chin qiymat» - ma’lum kattalikni sifat va miqdor jihatdan ideal tavsiflay oladigan kattalik qiymati.
• «Haqiqiy qiymat» - sinov orqali topilgan qiymat chin qiymatga shu darajada yaqinki, berilgan masalada buning o'mida foydalanishi mumkin.
• «Ko‘rsatkicb> - berilgan kattalikni oicnashda yordamchi sifatida qaraladigan kattalik.
• «Kattaliklar tizimi» - kattaliklaming birlari mustaqil, boshqalari esa mustaqil kattaliklaming funksiyasi deb qabul qilinadigan prinsiplarga muvofiq tashkil etilgan kattaliklar to‘plami.

0‘lchov vositalarining metrologik tavsifnomalari

• Quyidagilar o‘lchov vositalarining asosiy metrologik tavsifnomalariga kiradi:
• • asbob shkalasining bo‘linishi - shkaladagi ikkita bir-biriga qo'shm belgilar o'rtasidagi oraliq;
• • shkala boMinishining uzunligi — shkaladagi ikkita bir-biriga qo‘shni o‘qlar o‘rtasidagi masofa; • bo‘linishning baholanishi - shkalaning ikkita bir-biriga qo‘shni belgilariga muvofiq keladigan kattaiiklar mohiyatining farqi;
• • ko‘rgazmalaming diapazoni - shkalaning boshlang‘ich va oxirgi mohiyatlari bilan chegaralangan sohasi;
• • o‘lchovlaming diapazoni - o‘lchanadigan kattalik

• o'lchovlaming chegarasi - o‘lchovlar diapazonining eng katta yoki eng kam mohiyati;

• • o'lchovlaming chegarasi - o‘lchovlar diapazonining eng katta yoki eng kam mohiyati;
• • o'lchovchi kuch - oMchaydigan uchlikning u kontaktda bo‘ladigan detalga ko‘rsatadigan ta’sir kuchi;
• • o‘lchov vositalarining yo‘l qo‘yilishi mumkin bo'lgan chegarasi -o‘lchovchi vosita ishga yaroqli va o'lchash uchun yo‘l qo‘yilishi mumkin deb hisoblanadigan eng katta xatoligi;
• • o‘lchov vositalarining barqarorligi (stabilligi) - o‘lchovning metrologik ko‘rsatkichlarining vaqt davomidagi doimiyligini aks ettiradigan xususiyati;
• • o‘lchovning xatoligi - o‘lchov natijasi bilan o‘lchanayotgan kattahkning haqiqiy mohiyati o‘rtasidagi farq;
• • oichovning aniqligi - o‘lchovlar sifatining ular natijalaridagi xatolikni nolga yaqinligini aks ettiradigan tavsifi;

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !!!