“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlash asoslari”

Nazorat savollar: 
1.Texnik qo‘mitalar nima? 
2. Ovoz berish byulleteni tartibi? 
3. Standartlashtirish bo‗yicha texnik qo‗mitaning ish dasturi ketma ketligi qanday? 
Standartlashtirish bo‘yicha tayanch tashkilotlar va standartlashtirish xizmati. 
 
Ishning maqsadi:
O‗z ST qoidalari O‘zDSt 1.0:1998* ga ko‗ra, turli tarmoq- lardagi tashkilotlarda 
standartlashtirish ishlarini reja- lashtirish va muvofiqlashtirish uchun boshqaruv idoralari tomonidan 
standartlashtirish tayanch tashkilotlari tayin- lanadi. 
Standartlashtirish tayanch tashkilot (STT)larini tayin- lash tartibiga va ularni O‗z ST doirasida 

---

250 
ishlarni tashkil etishga bo‗lgan talablar rahbariy xujjat O‗Z RX 51-012 da belgilangan. 
STTlar O‗zbekiston Respublikasining davlat va xo‗jalik boshqaruv idoralari, xo‗jalik 
birlashmalari tomonidan tizimlaridagi bir turdagi mahsulotlar bo‗yicha bosh tashkilotlar ichidan 
tayinlanadi. Ularga tarmoqda o‗ziga biriktirilgan mahsulot turi bo‗yicha standartlashtirish ishlarida 
ilmiy-texnikaviy va tashkiliy-uslubiy rahbar- likni va sohada yagona texnik siyosatni olib borish 
yukla- tiladi. 
Belgilangan tartibotga ko‗ra, standartlashtirish tayanch tashkilotlari «O‗zstandart» Agentligida 
ro‗yxatdan o‗tish- lari kerak. 
Mahsulotlar, xizmatlar va jarayonlarni standartlashti- rish bo‗yicha ishlarni bevosita amalga 
oshirish uchun ilmiy- tekshiruv, konstruktorlik-texnologik bo‗limlar, byuro va laboratoriyalar 
tashkil etilishi mumkin. 
STT uchun standartlashtirish bo‗yicha ishlar asosiy fao- liyat hisoblanadi va bu ishlar 
tashkilotning tematik rejasi asosida amalga oshiriladi. 
STT o‗z faoliyatini amaldagi barcha toifadagi me‘yoriy- huquqiy xujjatlardan belgilangan 
tartibda foydalanish asosida tashkil etadi. Xususan, davlat ahamiyatiga ega me‘- yoriy-huquqiy 
xujjatlarga zid bo‗lmagan tarmoq xujjatla- ridan ham foydalanishi mumkin. 
STTlar bir turdagi mahsulotga ixtisoslashganligi va bir tarmoqda bir necha STT bo‗lishi 
mumkinligi sababli, bir- birlarining ishlarini qaytarmasliklari uchun ular tizim doirasida o‗zaro 
aloqada bo‗lishlari kerak. 
Har bir STTning «O‗zstandart» Agentligi bilan keli- shilgan o‗z Nizomiga ega bo‗lishi kerakligi 
belgilangan. 
O‗z ST hujjatlari O‘z RH 51-012-93* da STTning o‗ziga biriktirilgan soha (mahsulotlar guruhi) 
bo‗yicha asosiy vazifalari va fo‗nksiyalari belgilangan: 
—STTga biriktirilgan tashkilotlar va korxonalarning standartlashtirish bo‗yicha ishlarini 
muvofiqlashtirish hamda yagona texnik siyosatni ta‘minlash; 
—
kompleks tarzda standartlashtirishni rivojlanti- rishni asosiy yo‗nalishlarini ishlab chiqish; 
—MHlar loyihalarini ishlab chiqish, ekspertiza qilish va kelishish, ularni tatbiq qilish va qayta 
ko‗rib chiqish bo‗yicha takliflar va tadbirlar tayyorlash; 
—
MHlarga kiritilayotgan talablarni amaldagi O‗zbekis- ton Respublikasi qonunchiligi 
talablariga va zamonaviy ilmiy-texnik yutuqlarga mosligini ta‘minlash; 
—
standartlashtirishning nazariyasi va amaliyoti sohala- rida ilmiy-uslubiy ishlarni olib borish, 
yangi mahsulot- larda talablarning optimal darajada bo‗lishini ta‘minlash; 
—mahsulotlar MHlaridagi ko‗rsatkich va me‘yorlarni amaldagi me‘yoriy-huquqiy xujjatlar 
talablariga mosligini doimiy tekshirib borish; 
—
standartlashtirish va setrifikatlashtirish bo‗yicha reja va tadbirlarni ishlab chiqishda korxona 
va tashkilot- larga uslubiy yordam ko‗rsatish. 
O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 12 avgustdagi 410-sonli qaroriga 
binoan, davlat bosh- qaruv idoralari davlat budjetidan to‗liq yoki qisman moliyalashtirilayotgan 
davlat dasturlarini ishlab chiqish jarayonida mahsulot sifatini me‘yoriy ta‘minlash masala- sini 
ko‗zda to‗tishlari kerak. 
Yuklatilgan vazifalarni samarali amalga oshirish uchun STTlarga keng doiradagi huquqlar 
(masalan, standartlashtirish masalalarida halqaro tashkilotlar bilan o‗zaro mu- nosabat) berilgan. 
Shu bilan birga, STT zarur hollarda standartlashtirish bo‗yicha ma‘lumotlarni korxona va 
tashkilotlardan talab qilib olish va MHlarni ilmiy-texnik ekspertizasi na- tijalari bo‗yicha yuqori 
tashkilotlarga takliflar berish huquqlariga etadir. 

---

251 
STT belgilangan tartibda soha bo‗yicha standartlashtirish bo‗yicha MHlar fondini tashkil etadi 
hamda standartlashtirish masalalarida biriktirilgan korxona va tashkilotlar ishlarini nazorat ksladi. 
Hozirda O‗zbekiston Respublikasida belgilangan tartibda ro‗yxatdan o‗tgan 17 ta STT faoliyat 
ko‗rsatadi. Masalan, «Paxtasanoatilm», «O‗zneftegazLITI», «Kinap» STTlar shular qatoridadir. 
Standartlashtirish tayanch tashkilotlari faoliyatining na- zorati ham O'z RH 51-146:2006 ga 
muvofiq amalga oshiriladi.