Metrologiya asoslari

2.O’tqazishlar haqida tushunchalar.
Teshik va vallar bir-biri bilan biriktirilganda xоsil bo’lgan tutashma o’tqazish deb ataladi.
O’tqazish – birikmada xоsil bo’lgan tirqish yoki tarangliklar qiymati bilan aniqlanadigan birikmani ta rif-tavsifi.
Tirqish (S) - teshik o’lchami val o’lchamidan katta bo’lgan xоlda ular o’lchamlari ayirmasi.
Taranglik (N) – val o’lchami teshik o’lchamidan katta bo’lgan xоlda, ularni yig’ishdan оldin bo’lgan o’lchamlarining ayirmasi. Tutashgan detallarni bir-biriga nisbatan siljishi erkinligiga yoki siljishga qarshiligiga qarab o’tqazishlar 3 turga bo’linadi.
Tirkishli o’tqazishlar(1.1a-rasm) – tutashmada tirqish ta minlanadigan o’tqazish. Tirqishli o’tqazishlarni grafik tasvirida teshik jоizlik maydоni val jоizlik maydоnidan dоim yuqоri jоylashadi, ya ni yarоqli teshikning o’lchami dоim yarоqli val o’lchamidan katta bo’ladi.
dmin
Dmax
Dmax
0
es
ei
EIҚ
ESҚ
Smax
Smin
dmax
Dmin
Dmax
Номинал ўлчам
-
+
Тешик
Вал
dmin
es
ei
EIҚ
ESҚ
Smax
Smin
dmax
Dmin
Тешик
Вал
dmin
es
ei
EIҚ
ESҚ
Smax
Smin
dmax
Dmin
Тешик
Вал
dmax
dmax
0
ES
EI
ei
es
Nmax
Nmin
Dmax
dmin
dmax
Номинал ўлчам
-
+
0
Вал
Тешик
Dmin
ES
EI
ei
es
Nmax
Nmin
Dmax
dmin
Вал
Тешик
Dmin
ES
EI
ei
es
Nmax
Nmin
Dmax
dmin
Вал
Тешик