Metodologiyasi

1 
С м олен ск и й Н .И . Т еория и методология истории. С. 17.
2 
С м олен ск и й Н .И . Т еория и методология истории. С. 18.
44

---

ga
ta ’sir ko‘rsatgan boshqa bir v o q ean ing ah am iy atin i o sh irilish i- 
g a
olib keladi1.
M asalan, bunday yondashuvni 0 ‘rta Osiyo x o n lik larin ing
Rossiya 
im periyasi to m o n id an bosib olinishi m asalalariga bag‘ish- 
langan 
bir q ator tadqiqotlarda kuzatish m u m k in . N .A .X alfin o ‘zi- 
ning 
«П р и соед инение С редн ей А зи и к Росси и (60-80 гг. X IX
в)» nom li m onografiyasida2 T urkiston o 'lk asid a ta ’lim sohasidagi, 
ijtimoiy 
q arash lar borasidagi, iqtisodiy sohadagi o'zg arish larn in g
asosiy 
om ili sifatida Rossiya im periyasining bu yerdagi h u k m ro n - 
ligini 
va un in g «progressive ta ’sirida, deb ko‘rsatadi, biroq ayni 
vaqtda 
shu davrda T urkiston o 'lk asid a jad id c h ilik n in g yuzaga ke- 
lishi, 
jad id la rn in g m illiy m aorif, m illiy m atbu ot, m illiy adabiyot 
va 
san ’at sohalaridagi faoliyati va ayni vaqtda ijtim oiy m unosabat- 
lar va 
xalq siyosiy q a ra sh larin in g o ‘zgarib borishiga ta ’siri, iqti­
sodiy 
sohada esa m illiy burju aziy aning shak llanib borishi, nafaqat 
Rossiya, 
balki Yevropa va O siyoning boshqa m am lakatlari bilan 
ham 
iqtisodiy m u n o sab atlarn in g avvaldan m avjudligi va bu davr­
da yanada 
kengayib borishi o m illa rin i e ’tiborga olm aydi.
Yuqoridagi fikrlarga um um iy xulosa sifatida aytish m u m k in - 
ki, tarixiy b ilish n in g fu n d am en tal aso slarin in g sh ak llan ish i ta d ­
qiq etilayotgan m av zu n in g ayni zam onaviylikdagi dolzarbligi bi­
lan bevosita bog‘liqdir.
Ijtim oiy fanlar ja m iy a tn in g u yoki bu so h a la rin i, m asalan, fay- 
lasuflar, sotsiologlar, lingvistlar, iqtisodiy fan sohasi vakillari, si- 
yosatshunoslar yoki adabiy otsh u n oslar alo h id a -a lo h id a tadqiqot 
sohasi sifatida o ‘rgansalar, tarix fani jam iy at hayotini to ‘lig‘icha, 
bor ko‘lam i 
bilan o ‘rganadi va shu jih a ti bilan jam iy a t hayotini 
o'rganuvchi 
ijtim oiy fan lar qato rid a alo h id a m u h im o ‘rin tutadi.
Tarixiy bilish n in g rivojlanib borishi tarix fani tarkibidagi ta d ­
qiqot yo‘nalishlaridagi m ustaqil fan so h alari — tarixiy antropologi-
‘