Metodologiyasi


O'zbekistonda tarix fani rivojlanishining



Download 6,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/386
Sana01.02.2022
Hajmi6,88 Mb.
#420875
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   386
Bog'liq
Tarix fani metodologiyasi

O'zbekistonda tarix fani rivojlanishining
tarixiy yo‘li haqida
T arix fani asrlar davom ida qo ‘lyozm a asarlarda ifodalan- 
gan m aishiy hayot, v oqea-hodisalar, tarixiy personajlar va shaxs- 
lar h aqid a hikoya qilishdek oddiy b ayonchilikdan, m u ay y an -tari- 
xiy kontekstda tarixiy hayot yo‘linin g sh ak llanishi, bosqichlari va 
u m u m iy q o n u n iy atla rin i an iqlash , u m u m lashtirish , ta h lil qilish va 
n azariy x ulosalar c h iq arish kabi m urak k ab ilm iy yo‘lni bosib o ‘tdi.
0 ‘z b e k isto n n in g eng qadim g i tarix i haqida m oddiy m ad an iy at 
yodg orlik lari va arxeologik to p ilm a la r m a’lu m o t beradi. M ilo d d an
avvalgi b irin c h i m in g y illik k a oid yozm a m anbalar, zard u sh - 
tiy larn in g m u q ad d as «Avesto» kitobida, ax m oniylar davriga oid 
B eh u stu n , N aqsh i R u sta m qoyatoshlaridagi bitiklarida, T uron va 
M o v a ro u n n a h rn in g tab ia ti, xalqlari h aqida m a ’lu m o tlar keltiril- 
gan. 0 ‘z b e k isto n n in g q ad im g i tarix i haqida G e ro d o t, K senofont, 
Ktesiy, Polibiy, D iodor, S trab o n, K ursiy Ruf, shuningdek, xitoy, 
a rm a n , ara b m u allifla ri y aratgan yozm a m an b alard a m a’lum ot- 
larn i u ch ratish m u m k in . A srlar davom ida 0 ‘z b ek isto n n in g si-
26


yosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, m a ’naviy hayoti tarixi haqidagi m a’lu- 
m otlar saroy y iln o m ac h ila ri, tarix ch ilar, geograflar to m o n id an
yozilgan asarlar haqida, xonlar, p o d sh o h la r va boshqa h u k m d o r- 
lar ko‘rsatm asiga b in o an yozilgan rasm iy hujjatlarda m an b alar 
shaklida ja m la n a bordi.
X alqim izning q adim tarix g a ega ekanligi haqida so‘z y u rita r 
ekan, 0 ‘zbekiston R espublikasi B irinchi Prezidenti I.A .K arim ov 
quyidagilarni aloh id a ta ’kidlab o 'ta d i:
— 
«H ozir 0 ‘zbekiston deb ataluvchi hudud, ya’ni b izn in g
V atanim iz nafaqat S h arq , balki um u m jah o n sivilizatsiyasi beshik- 
laridan biri b o 'lg an in i b u tu n ja h o n tan o lm oqda. Bu q adim iy
va tab a rru k tu p ro q d a n buy u k allo m alar, fozilu fuzalolar, oli- 
m u ulam olar, siyosatchilar, sark ard alar yetishib chiq q an . D iniy 
va dunyoviy ilm la rn in g asoslari m an a shu z a m in d a yaratilgan , 
sayqal topgan. E ram izgach a va u n d a n keyin qu rilg an m urakk ab 
suv in sh oo tlari, shu k u n gach a ko‘rku fayzini, m ah o b atin i yo‘qot- 
m agan osori atiq a la rim iz q a d im -q a d im d a n y u rtim iz d a d eh q o n - 
chilik, h u n a rm a n d ch ilik m ad an iy ati, m e’m o rchilik va shah arso z- 
lik sa n ’ati yuksak bo‘lgan idan d alolat beradi*1.
0 ‘rta asrlar tarixnavisligida sulolaviy tarixga bag‘ishlangan 
Bayhaqiyning «Tarixi Bayhaqiy», N asaviyning «Siyrat a s-S u lto n
Jalol a d -D in M ankburni», N iz o m id d in S h om iy nin g « Z afarn o - 
ma*, S harafuddin Ali Y azdiyning «Z afarnom a*, F azlullo h ibn 
Ro‘zbexonning « M ehm o n nom ai Buxoro*, H ofiz T anish Buxoriy- 
ning «A bdullanom a», M u h a m m a d Y usuf M un sh iy n in g «Tarixi 
M uqim xoniy*, M u h am m ad A m in B uxoriyning «U baydullano- 
ma* kabi asarlari yaratildi.
Ya’qubiyning «K itob al-buldon* («M am lak atlar haqida kitob*), 
Tabariyning «Tarixi Tabariy*, B eru n iy n in g «Q adim gi xalqlardan 
qolgan yodgorliklar», m a ’lum b ir hud u d tarix iga oid — m in ta q a - 
viy uslubdagi N arsh ax iy n in g «Tarixi Buxoro», N asafiy n in g «K itob 
al-q an d fi tarixi S am arq and* («Sam arqand tarixi h aqida q a n d -

Download 6,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   386




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish