Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1


М елконян Э Л . Проблемы сравнительного метода в историческом


bet157/269
Sana14.07.2022
Hajmi
#798689
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   269
Bog'liq
Tarix fani metodologiyasi

1 М елконян Э Л . Проблемы сравнительного метода в историческом
знании. Ереван. 1981.
205


D aliliy m a teria llarn i, m a’lu m o tlam i yigMsh, d alillarn i tizim - 
lashtirish va ta h lil qilish jarayonida tarixchi ko‘pgina jarayonlar-
n in g m azm u nidag i o ‘xsh ashlikn i, biroq ayni vaqtda jarayonlar- 
n in g zam on va m akon b o ‘yicha turliligi, b ir-biridan farqlanishi 
o m iiia ri sababli xilm a-x illik kasb etishini va yana ayni vaqtda 
sh ak lan u m u m iy lik n i ko‘rishi m u m kin . M azk ur uslubning bilish 
jarayonidagi m a zm u n i u n in g tarixiy jara y o n lam in g m ohiyatini 
tu sh u n tirib berish uchun yo‘naltiradigan im koniyatlaridadir. Ja­
ray o n n in g m o hiy atini anglash va tu sh u n ish uchun u n in g o ‘xshash- 
lik va farqlanuvchi xususiyatlarini tushunish kerak. Bu uslubning 
m antiqiy asosini analogiya tash k il etib, tadqiqot obyektidagi biror- 
b ir o ‘x shashlik asosida jaray o n n in g boshqa jih atlari haqida ham
xulo salar chiq arilish i m u m kin .
T arixiy taq qo slash uslubi tarix iy jarayon tafsilotlari an iq va 
ravshan boM maganda u n in g m ohiyatini ochishga, shuningdek, 
u m u m iy lik n i, q o n u n iy lik n i, tak ro rlan u v ch an lik n i an iqlash h am ­
d a u m u m lash tirish g a va tarixiy parallellik n i yuzaga chiqarish 
u c h u n im k o n berad i. B unda alb atta b ir q ato r talablarga rioya 
etishga to ‘g ‘ri keladi. Ju m la d a n , avvalo taqqoslash tarix iy ja ra ­
y o n n in g sh ak lan o ‘xshash jih a tla rin i em as, balki m ohiyatini aks 
e ttiru v ch i a n iq va k o n k ret d a lilla r (faktlar) bilan am alga o shiri- 
lishi lozim , ik k in c h id a n , h o d isalar va ja ra y o n la m in g tipologiya- 
si va d av rin i yaxshi bilish va tu sh u n ish lozim . T araqqiyotning bir 
bosqichida yoki tu rli b o sqichlarida b o ‘lgan b ir xil va tu rli xil h o d i­
salarn i taqqoslash m u m k in . Bir holatda m ohiyat o ‘x shash lik aso ­
sida o ch ilad ig a n b o ‘lsa, boshqa h olatda turlilik asosida an iq lan i- 
shi m u m k in . B iroq ayni vaqtda ta rix ch id a n tarixiylik tam oyilini 
u n u tib q o ‘y m aslik talab etiladi.
F u n k sio n a l-tu z ilish li ta h lil tarix fani tadq iq o tlarid a bosh­
qa ta d q iq o t m eto dlarig a n isb atan b irm u n ch a sam arali hisobla- 
n adi. F u n k sio n a l-tu z ilish li ta h liln in g asosiy jih a ti sh u n d ak i, u 
m av h u m lik (ab straktlik)d an an iq lik (konkretlik)ka o 'tish uchun 
asos boMa oladi, bu m eto d n i tadqiqot jaray on id a qoMlash ilm iy 
b ilim la rn in g eng yu qo ri darajasi boMgan aniq nazariy bilim ga
206



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   269




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish