Metodik talablar

Ishning  borish tartibi: 

1.  Buyum  oynasini  toza  suv  bilan  yuvib  quriguncha  artiladi  (toza  oynani  faqat 

qirralaridangina ushlash kerak). 

2. Qoplag‘ich oynani ham toza suv bilan yuvib ikki tomonidan yumshoq toza mato 

bilan artiladi (ishdan so‗ng yana toza suv bilan yuvib spirtli idishga solib qo‗yiladi). 

3.  Marjon  daraxti  o‗zagini  yog‘ochlik  va  po‗stloq  qismidan  tozalanadi  va  o‗zak 

uzunasiga ikki bo‗lakka bo‗linadi. 

4.  O‗rganilishi  kerak  bo‗lgan  obyektdan  ozgina  kesib  olib  tayyorlangan  marjon 

daraxti o‗zagi bo‗laklari orasiga joylashtiriladi. 

5.  Obyektni  chap qo‗lning  uchta barmoqlari bilan vertikal ushlanadi.  Ko‗rsatkich 

barmoq o‗zakning yuqori qismi bilan bir tekisda bo‗lishi kerak. O‗ng qo‗lning bosh va 

ko‗rsatkich barmoqlari bilan lezviya gorizontal ushlaniladi. 

6.  O‗ng  qo‗ldagi  lezviya  bilan  chap  qo‗ldagi  obyektdan  juda  yupqa  kesiklar 

tayyorlab  buyum  oynasining  ustidagi  suvga  cho‗tka  bilan  tayyorlangan  kesiklar 

joylashtiriladi. Kesiklar kamida 10-15 ta bo‗lishi kerak. 

7.  Obyekt  yupqa  bo‗lsa  (barg)  buzina  bo‗laklari  orasiga  to‗g‘ridan-to‗g‘ri 

joylashtiriladi.  Agar  obyekt  yumaloq  va  yumshoq    bo‗lsa  (maysa  ildizi  gipokotili),  u 

vaqtda o‗zakning bir pallasiga buyum ninasini botirib chuqurcha (ariqcha) qilinib unga 

organ  joylashtiriladi. 

8.  Kesik  tayyorlanadigan  obyekt  (poya,  ildiz)  qattiq  va  diametri  kattaroq  bo‗lsa, 

unda o‗zaksiz poya, ildizning o‗zidan kesik tayyorlaniladi. 

9. Predmet oynasining o‗rta qismiga 1-2 tomchi suv tomiziladi. Kerak bo‗lsa turli 

bo‗yoqlardan ham 1-2 tomchi tomizish mumkin. 

10.  Qoplag‘ich  oynasini  spirtdan  pintset  bilan  olib  tozalab  artiladi  va  kesiklari 

joylashtirilgan suvning bir chekkasiga qirrasini tekkizib sekinlik bilan yopiladi.   

11.  Agar  qoplag‘ich  oyna  tagida  havo  pufaklari  qolgan  bo‗lsa,  uning  bir 

tomonidan yana 1-2 tomchi suv tomizilib havo chiqarib yuboriladi. 

12. Tayyorlangan  preparat  mikroskopning buyum  stolchasiga joylashtiriladi. 

13. Mikroskopning kichik  (8x) obyektivida avval yupqa to‗g‘ri qirqilgan kesiklar 

tanlab  olinib,  tuzilishi  o‗rganiladi.  Kerak  bo‗lsa  katta  (20x,  40x)  obyektivlarda  ham 

o‗rganish mumkin. 

14. O‗rganilayotgan obyektlarning rasmlari mikroskopning kichik (8x) obyektida 

qaralib,  har  bir  hujayra,  to‗qimalarni  aniq,  to‗g‘ri  qilib  chiziladi.  Rasmlar,  sxemalar 

---

7 

 

yirik,    tushunarli  bo‗lishi  kerak.  Rasm  chizish  uchun  oddiy  qora  qalam  va  rangli 

qalamlardan foydalaniladi.    

Katta obyektivlarda (20x, 40x) kesiklar rasm apparatlari (PA-4, PA-6) yordamida 

chiziladi. 

Agar  tayyorlangan preparatimiz  keyinroq  yana  kerak bo‗lsa: u  vaqtda  qoplag‘ich 

oynani  ko‗tarib  olib,  ortiqcha  suv  filtr  qog‘oz  bilan  shimdiriladi,  so‗ng  predmet 

oynasidagi  kesiklarning  ustiga  1-2  tomchi  gliserin  tomizilib  toza  qoplag‘ich  oyna 

yopiladi. Predmet oynasining bir chekkasiga kesiklarning nomi qora qalam bilan yozib 

qo‗yiladi.