Методические указания по их выполнению. Учебно-методическим комплексом могут пользоваться студенты специального образования для самостоятельного выполнения межсессионных заданий по курсу «Микробиологии и вирусологии»

B) Agarozali gel tayyorlash. Kerakli miqdorda agaroza tortib olinadi va kerakli miqdorda bufer eritma solinadi va agar eriguncha (suv hammomda) qaynatiladi. Agaroza batamom erib ketgandan so’ng 50-55⁰ S gacha sovitiladi. Tezda plastinka tagliklar qo’yiladi va chuqurchalar hosil qilish uchun taroqcha qo’yiladi. Taroqchani shunday qo’yish kerakki taroq tishlari gel qo’yilgan plastinka tagigacha 0,5-1 mm oraliq qolsin. Gel qotgandan so’ng (30-40 daqiqa xona haroratida) taroqcha geldan sekin olinadi va elektroforez apparatiga joylab elektroforez buferi geldan 2-3 mm yuqorigacha to’ldiriladi.
B) DNK namunalarini gelga solish: DNK namunalarini antikonvektsion eritma bilan aralashtiriladi, avtomat pipedkalar (20-200mkl) yordamida gelga ehtiyotkorlik bilan solinadi. Antikonvektsion eritma tarkibida bo’yovchi modda (bromidfenolko’k-0,025%) tutib uning yurishiga qarab elektroforez buferi bilan aralashib ketmasligini taminlaydi. Odatda namuna miqdorining 1,4-1,5 miqdorigacha antikonvektsion eritma solinadi.
Namuna solingandan so’ng apparatning qopqog’i yopiladi va kerakli kuchlanish qo’yiladi (DNK gelga kirguncha 20 V so’ngra 100-120 B) elektroforez odatda ko’k bo’yoq gel oxirgi (1-2 sm qolguncha) etgunicha olib boriladi. 0,5-0,7 % li agarozali gel elektroforezida kuchlanish 100-120 V bo’lgandan 2 soat davom etadi.
G) Gelni bo’yash. Elektroforez mamom bo’lgandan so’ng qurilma tok tarmog’idan uziladi. Gelli idishiga fotografiya kyuvetasiga solishadi va bromid etidey (0,5mg ml distillangan suvda) solinadi va 40 va 60 daqiqa davomida bo’yaladi so’ng bo’yog’i to’kiladi (albatta rezina qo’lqop bilan ishlash kerak). Gel distillangan suvda yuviladi (shisha ko’zaynak bilan) transilliminatorda ko’riladi.
D) Gelni rasmga olish. Zarur bo’lgan xollarda gel rasmga olinadi. Buning uchun ochiq diafragmada sariq yoki sabzi rang filtrlarda rasmga olinadi. Ekspozitsiya empirik tanlanadi. (odatda 5-10 da-) gel akslanuvchi yoki o’tuvchi ultrabinafsha nurlarida (254 nm), ultrabinafsha nuri manbai tuzimga bog’liq ravishda yoritiladi.
Adabiyotlar.

1. 
   V.S.Sheveluxa va boshqalar. Selskoxozeystvennaya biotexnologiya. Moskva. Vo’sshaya shkola. 2003
   
2. 
   K. M. Artomonov-Biotexnologiya agropromishlennomu kompleksu. M, Mir. 1989.
   
3. 
   Yo. X. To’raqulov-Molekulyar bitexnologiya. 1993.
   
4. 
   Muromtsev G.S. i drugie. Osnovo’ selskoxozyaystvennoy biotexnologii. M. 1990.
   
5. 
   R.G.Butenko. Biologiya kletok vo’sshix rasteniy in vitro i biotexnologii. M. 1990