Metallurgiya

 
Uchinchi bosqich – temir oksidini tiklanishi (raskislenie) 
Suyuq metallda erigan temir oksidining tiklanishi yuz beradi. Suyuqlanish 
jarayonida metall tarkibida kislorod miqdorini oshishi qo‘shimchlarani oksidlash 
uchun zarur, ammo tayyor po‘latning tarkibida kislorod salbiy ta’sir etuvchi 
moddadir, chunki kislorod po‘latning mexanik xossalarini pasaytiradi. 
Po‘lat tarkibidagi temir oksidini tiklash ikkita usulda olimb boriladi: 
diffuzion va cho‘ktiruvchi. Diffuzion usulda suyuq shlak yuzasiga yanchilgan 
ko‘rinishdagi ferrosilitsiy, ferromarganets va alyuminiy qo‘shiladi. Bu moddalar, 
temir oksidini tiklashi natijasija, temir ksidining miqdorini pasaytirishadi. 
Bu usulda hosil bo‘ladigan oksidlar, shlak takribida qoladi, temir esa tiklanib 
po‘lat tarkibiga o‘tadi. 
Cho‘ktiruvchi usulda suyuq po‘latga eruvchan tiklovchi moddalar qo‘shiladi 
(ferrosilitsiy, ferromarganets, alyuminiy), bu moddalar temirga nisbatan, 
kislorodga tortilish kuchi yuqoriroq bo‘lganligi uchun, temir oksidlarini tiklaydi va 
SiO
2
, MnO, Al
2
O
5 
oksidlarini hosil qilishadi, hosil bo‘lgan oksid birikmalarning 
zichligi po‘latga nisbatan past bo‘lgani uchun, shlak fazasiga o‘tishadi. 
 

---

70 
Po‘lat olish usullari 
Hozirgi kunda bir qator keng 
tarqalgan po‘lat olish usullari 
mavjud. 
Bularga, 
kislorod-
konverterlarda 
po‘lat 
olish, 
marten pechlarida po‘lat olish, 
elektr po‘lat eritish pechlarida 
po‘lat olish usullai kiradi. 
Barcha 
usullarning 
asosida 
cho‘yan tarkibidagi uglerod va 
qo‘shimchalarni oksidlash yo‘li 
bilan kamaytirish jarayonlari 
yotadi.
 
Kislorod–konverterlarda po‘lat 
olish,
 
po‘latishlab chiqarishda. 
kislorodkonverterlar 
birinchi 
marotaba