Metallurgiya asoslari

Q₁ + Q₂ = Q₃ – eritmaning harorati ozgarmaydi
Q₁ + Q₂ > Q₃ – eritma soviydi
Q₁ + Q₂ < Q₃ – eritma qiziydi

Masalan, kaliy gidroksidi suvda eriganda issiqlik chiqadi:

Natriy xlorid eriganda esa, issiqlik yutiladi:

Rang o’zgarishiga misol qilib, oq rangli suvsiz mis sulfatni suvda erishi natijasida yorqin kok rangni hosil bo’lishini korsatish mumkin.
Hozirgi zamon nazariyasi bu ikkala qarashlarni birlashtiradi. Erish jarayoni har xil qutblangan molekulalarning bir-biri bilan tasirlashishi deb tushuntiriladi.
Erigan modda ham erituvchi ham polyar va polyarmas bo’lishi mumkin. Polyar erituvchi – kislotalar, spirtlar, efirlar, keton. Eng polyari – suv. SHuning uchun eng yaxshi erituvchi.
Polyarmas moddalar polyar erituvchilarda yomon, polyarmas erituvchilarda yaxshi eriydi, ionlardan tuzilgan moddalar esa polyarmas erituvchilarda butunlay erimaydi.
Demak, erish jarayonida solvatlar hosil bo’lishi, rangni o’zgarishi va boshqalar eritma komponentlari orasida kimyoviy ozgarishlar sodir bo’lishini korsatadi. SHunday qilib, zamonaviy tushuncha bo’yicha erish-fizik-kimyoviy jarayondir.


4.Eritma hosil bo’lishining termodinamik va molekulyar-kinetik shartlari
Termodinamikaning II qonuniga binoan p=const, T=const bo’lganda modda biror-bir erituvchida o’z-o’zidan eriydi. Bu jarayon Gibbs (DG)energiyasi kamayishi bilan boradi:
DG=(DH-TDS)<0;
bu yerda DH - erishning entalpiya omili;
TDS - esa, entropiya omilidir.
Suyuq va qattiq moddalar eriganda odatda sistemaning entropiyasi ortadi (DS>0). CHunki eriydigan moddalar tartibli ho’latdan, tartibsizroq ho’latga otadilar. Buni ushbu jadvaldan korish mumkin: