Metallurgik jarayonlarning termodinamikasi

Texnik termodinamika. Issiqlikning mexanik ishga aylanish qonuniyatlarini organadi.

3.	Kimyoviy termodinamika. Kimyoviy reaktsiyalarda, fizikaviy jarayonlarda sodir bo’ladigan energiya ozgarishlarini organadi.

Termodinamikaning bir qancha qonunlari mavjud. Ularni yaxshi tushunish uchun bazi bir terminlar, tushunchalar va qiymatlar bilan tanishib olish lozim. Termodinamikada organiladigan obekt sistema deyiladi.

Sistema - termodinamik jihatdan organish uchun tashqi muhitdan ajratib olingan, doimo bir-biri bilan o’zaro munosabatda bo’lgan jism yoki jismlar guruhi.
Tashqi muhit – sistema bilan to’g’ridan-to’g’ri yoki juziy aloqada bo’lgan hamma narsa. U shunday katta olchamga egaki, u tomondan issiqlik berilishi yoki olinishi uning haroratiga tasir etmaydi.
Termodinamik sistemaning bir ho’latdan boshqa ho’latga otishi – protsess (jarayon) deyiladi.
Tashqi muhit bilan tasirlashishiga qarab sistemalar ochiq, yopiq, izolirlangan sistemalarga bo’linadi.
1. Ochiq sistema – tashqi muhit bilan ham modda, ham energiya almashadi.

masalan: ochiq kolbadagi eritma.

2. Yopiq sistema – tashqi muhit bilan modda almashmaydi, energiya almashadi.

masalan: usti yopiq kolbadagi eritma.

3. Izolirlangan sistema – tashqi muhit bilan modda ham, energiya ham almashmaydi.

masalan: termostatda sodir bo’ladigan kimyoviy reaktsiya. Amalda bunday sistema bo’lmaydi.

Tashqi muhit bilan energiya almashmaydigan sistemalar ham mavjud. Ular adiabatik sistemalar deb ataladi.

Sistemalar gomogen va geterogen bo’ladi.
Gomogen sistema bitta fazadan, geterogen sistema bir necha fazadan iborat bo’ladi.
Faza – geterogen sistemaning chegara sirt bilan ajralgan va hamma nuqtalarida bir xil fizikaviy xossaga ega qismi.


Sistemaning ho’lati deganda uning barcha fizik va kimyoviy xossalari va termodinamik parametrlari yig’indisi tushuniladi.
Sistemaning ho’latini xarakterlash uchun ko’pincha P, t, V va modda kontsentratsiyasidan foydalaniladi.Termodinamik parametrlar intensiv va ekstensiv parametrlarga bo’linadi.