Metallning turmushda va xalq xo`jaligidagi ahamiyati, xossalari va sifatlari

Metallning turmushda va xalq xo`jaligidagi ahamiyati , xossalari va sifatlari.
Insoniyat hayati va jamiyat taraqqiyoti ni metaldan tayyorlangan buyumlarsiz tasavvur etish juda qiyin.Insonlar temir,mis,kumush,qalay,oltin,simob va qo`rg`oshin kabi metal turlaridan juda qadimdan foydalanib kelgan.Hozirgi vaqtda mashinalar , dastgoxlar, qurilish ajomlari hamda turmushda ishlatiladigan ko`plab buyumlar tayyorlanadi.
Metallar, asosan, fizik, mezanik va texnologik xususiyatlariga ko`ra farqlanadi.
Fizik xususiyatlari: zinchligi,eruvchanligi,issiqdan kengayuvchanligi,elektr o`tkazuvchanligi.
Mexanik xususiyatlari:mustazkamlik,cho`ziluvchanlik,siqiluvchanlik,egiluvchanlik,buraluvchanlik,qovushqoqlik,qattiqlik.
Texnalogik xususiyatlari: bolg`alanuvchanlik,kirishuvchanlik,suyuq holatda oquvchanlik,payvatlanuvchanlik, kesib ishlanuvchanlik.
Odatda,sanoatda metallar sof holatda emas, balki qotishma ko`rinishida ishlatiladi. Cho`yan,po`lat,bronza,latun,duraluminiylar eng ko`p ishlatiladigan metal qotishmalari hisoblanadi.
Sanoatda metallar buyumlar prokatlash hamda quyma usulda ishlab chiqariladi.
Metall va metal qotishmalarini qizdirib yoki sovuq holatda prokatlash,ya’ni qarama-qarshi aylanuvchi valiklar orasidan ezib o`tkazib olish usulida olinadi.Prokatlash usulida tunuka,burchaklik ,sim kabi turli ko`ndalang kesimga ega shakllardagi metall qotishmalar tayyorlanadi . Quyma usulda murakkab shakildagi buyumlar va detellar olinadi. O`quv ustaxonasida sizlar asosan tunuka va simlarning xossalari bilan tanishasiz hamda ulardan turli buyumlar yasaysiz.
Metalldan buyum tayyorlovchi ustalar chilangar deb ataladi. Ular metal va uning qotishmalari xususiyatlarini bilish,asbob-uskunalar hamda stanoklarni ishlatish ko`nikmalariga ega bo`lish kerak.Metallga qo`lda va mexanik usulda ishlov berish chilangarlik ustaxonasida amalga oshiriladi.