Metallarning kristallanishi. Metall allotropik shakl o‘zgarishlari reja


Metallar kristallanishida donalarning hosil bо‘lish sxemasi



Download 311,46 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/4
Sana17.01.2022
Hajmi311,46 Kb.
#382128
1   2   3   4
Bog'liq
Metallarning kristallanishi. Metall allotropik shakl o‘zgarishla

Metallar kristallanishida donalarning hosil bо‘lish sxemasi  

 

Donlarning yirik va maydaligiga ta’sir etuvchi faktorlar. 

Ma’lumki  metall  xali  suyuqligida  uning  atomlari  uzluksiz,  betartib  xarakatda 

bо‘ladi.  Temperaturasi  pasaygan  sari  bu  metall  atomlarining  tartibsiz  xarakati  susayib, 

ma’lum  bir  temperaturadan  boshlab  suyuq  metallning  ayrim  uchastkalarida  kelgusida 

kristallanish  markazlari  bо‘luvchi  atomlar  gruppasi  modda  tarkibidagi  farq  xisobiga 

vujudga  keladi.  Vujudga  kelgan  ana  shu  tug‘ma  kristallanish  markazlarining  ba’zilari 

tartibsiz  xarakatdagi  boshqa  atomlar  bilan  bombardimon  qilinsa,  ba’zilari  bu  sharoitda 

turg‘un  bо‘ladi.  Bu  tug‘ma  markazlar  atrofida  metallarning  kristallanishi  boshlanadi. 

Shuni  aytish  kerakki,  erimagan  turli  oksidlar  va  metallmas  zarralar  xam  kristallanishi  



rolini  о‘ynaydi.  Kristallning  dastlabki  davrida  vujudga  kelayotgan  kristallar  ma’lum 

geometrik  shaklda  bо‘lib  erkin  о‘sib  boradi.  Ular  bir-biridan  о‘lchamlari  va  yunalishi 

bilan  farq  qiladi.  о‘sayotgan  bu  kristallar  bir-biri  bilan  tuqnashganda  uning  tо‘g‘ri 

geometrik shakli buziladi. U yо‘nalishi bо‘yicha kristallning erkin о‘sishi tо‘xtab boshqa 

tomondan  kristall  bilan  tо‘qnashguncha  davom  etadi.  Kristallanish  tо‘la  tugagandan 

sо‘ng  turli  shakldagi  va  о‘lchamlari  turlicha      yunalgan      donlar      xosil      bо‘ladi.      Bu  

donlar      о‘lchamlari  krisstallarning  о‘sish  tezligi  (kt)  va  kristallanish  markazlari  (ms) 

soniga bog‘lik. 

Quyidagi rasmda kristallarning usish tezligi va markazlar soni о‘ta sovish darajasi 

( n  ) ga bog‘liqligini kо‘rsatiladi. 

Metallarning  kristallanish  qonuniyatlarini  о‘rganish,  ularning  xossalarini 

yaxshilash yullarini kо‘rsatadi. Masalan, metal donasini maydalab xossalarini yaxshilash 

maksadida  suyuq  metallga  ma’lum  mikdrrda  ligerlovchi  elementlar  nikel,  xrom,  mis 

elementlari  qо‘shilib,  ligerlangan  qotishmalar  olinsa,  ba’zi  0,7%  gacha  seriy  yoki 

magniy (modifikator) qо‘shilib modifikatsiyalashgan sifatli qotishmalar olinadi. 

 


Download 311,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish