Mental Arifmetika

Mashqlar: har xil kun sanalar uchun

19-yanvar 2007-yil

14-fevral 2012-yil

20-iyun 1993-yil

1-sentabr 1983-yil

8-sentabr 1954-yil

19-noyabr 1863-yil

4-iyul 1776-yil

22-fevral 2222-yil

31-iyun 2468-yil

1-yanvar 2358-yil

Epilog: Matematika g’alati narsalar haqida o’ylashimizga yordam beradi.

“Skeptik “ jurnalining muharriri, skeptiklar birlashmasining boshqaruvchi direktori va “Scientific American” redaktori “Skeptik” nomli kolonkaning kunlik boshlovchisi, men odamlardan tonnalab xatlar xatlar qabul qilaman, o’zlarining antiqa tajribalari haqida xabar berishadi. (uyda bo’ladigan hodisalar, tushda o’limni his qilish)

Eng qiziqrlisi men uchun hayratlanuvchi hodisalardir. Aftorning fikrlari: agar men “tabiiy” tarzda aniq bo’lgan hodisani tushuntirib davom ettirib berolmasam, unda bu umumiy “ustki tabiiy” likda qolib ketadi.

Oddiy hodisalarda, odamlar qachonki tushlarida yaqin do’stlarini yoki qarindoshlarini o’limlarini to’satdan ko’rishganlaridan so’ng, ertasi kuni kutilmaganda o’lim haqida xabar berishsa, “ Qanday o’xshashlik bular o’rtasida “ –deb mendan so’rashadi.

Bu yerda matematikada bizning fikrlarimiz va argumentimiz rol o’ynashni boshlaydi.

Men sizaga bir qancha aniq misollar bermoqchiman, men oddiy matematikadan foydalanaman, ishimda tushuntirishda menga yordam beruvchi, nega odamlar bilan bunday holatlar yuz berishini tushuntirib berishda ham menga yordam beradi.

Har doim ham aniq hodisalar bilan ham to’qnasholmayman, “katta sonlar qonuni” deb nomlangan hayratlanarli prinsip ko’rsatadi-ki, kichik sonlar bilan bo’lgan hodisalardan ko’ra, katta sonlar bilan bo’lgan hodisalarning javoblari hayratlantiradi. Yoki men yoqtirgandek: “ bir Amerikada kuniga 295 marta milliontada ro’y beradi”.

Keling, o’limga bo’lgan tuyg’udan boshlaymiz. Mana katta bo’lmagan men o’rganagan hisob. Psixologlarning aytishicha O’rta Osiyodagi odamlar kuniga beshga yaqin tush ko’rar ekan, bu yiliga 1825 ta tushga to’g’ri keladi. Shunda ham agar biz o’ndan birini eslasak ham 182,5 bo’ladi, yiliga xotiramizda qolgan tushlar soni shuncha bo’ladi. Bizning mamlakatimizda 295 million odam yashaydi, bu shuni bildiradiki, 53,8 milliard tush yiliga xotirada saqlanib qoladi. Antrapologlar va sotsaloglarning aytishicha, biz minimum 150 xil odamni bilamiz ( ya’ni 150 xil ism, manzil, o’zlari bilan olib yuruvchi narsalarini) 295 amerikalik o’rtasidagi insonlar bilan aloqa 44,3 milliard shaxsiy munosabatdaligini bildiradi. AQSH dagi har yilgi o’lim ko’rsatgichi ( har qanday sabab, har qanday yosh) 0,008 yoki 2,6 millionni tashkil etadi.

Xatto meni sonlarim ham xato bo’lganida ham, fikr bunda yoqolmaydi. Olim hissi qanchalik reallikka yaqin? Xatto juda katta.

Qo’shimchapsixologik faktor “ aralash, ko’z nuriga argument” nomli (bu qachonki yaqinlarimiz tomonidan berilgan og’riqlarimiz).

To`raqulova