Менга берилган материални ўзбек тилига таржимон қилганимда рус сўзларининг айримларини қуйидаги таржима қилиб ишлатганман

JPEG стандарти
олим
 
В.Чен томонидан таклиф 
этилган ва 
тасвирнинг блокли тузилмаси асосида дискрет-
косинус ўзгартиришга биноан ишлайди 
(3.2.1. бўлимда 
келтирилган каби). 
ДКЎ асосида сиқиш усуллари табиатига кўра йўқотишлар 
билан кодлайди, бироқ маълумотларни минимал йўқотиш билан 
бирга сиқишнинг юқори босқичини таъминлайди. JPEG 
стандарти бўйича сиқиш жараёни қуйидаги босқичларни ўз ичига 
олади (4.1-расм): 

Тасвирни 
оптимал(мукаммал) 
рангли 
майдонга 
ўзгартириш; 

Пикселлар гуруҳларининг ранг ташкил этувчиларини 
умумийлаштириш ҳисобига субдискретизациялаш; 

Тасвир 
маълумотларининг 
ортиқчаликларини 
қисқартириш учун дискрет- косинус ўзгартиришни 
қўллаш; 

ДКЎ ҳар бир блоки коэффициентларини, инсон визуал 
қабул 
қилиш 
идрокини 
ҳисобга 
олиб, 
мукаммалаштирилган вазн функцияларини қўллаган 
ҳолда квантлаш; 

Ахборотнинг ортиқчалигини олиб ташлаш учун, 
Хаффман алгоритмини қўллаган ҳолда, натижавий 
коэффициентларни (тасвир маълумотларини) кодлаш
. 
JPEG стандарти кодекининг ишлашини 4.1.- расмда 
кўрсатилган ташкилий чизма асосида кўриб чиқамиз. Шу ўринда 
JPEG декодлаш амали тескари тартибда амалга оширилишини 
назарда тутиш лозим.
Бошланғич тасвирнинг пикселлар маълумотлари ранг 
фазоси(майдони) ўзгартириш блокига келиб тушади. Одатда 
JPEG алгоритми ҳар қандай рангли модель билан ишлайди, чунки 
унинг ҳар бир ташкил этувчисига алоҳида ишлов берилади. Бу 

---

129 
JPEGнинг ҳар қандай рангли фазо моделидан (масалан, RGB, HSI 
ёки 
CMYК) 
мустақил 
бўлишини 
таъминлайди, 
бироқ 
ёруғлик/ранглилик (YUV ёки YCbCr) рангли фазода(майдонда) 
фойдаланилганда 
нисбатан 
юқори 
сиқиш 
кўрсатгичига 
эришилади. Y ташкил этувчи ёруғлик интенсивлигини 
ифодаласа, U ва V лар эса – ранглиликни (рангфарқ сигналларни) 
кўрсатади. Бу модель RGBга ўзгартирилиши мумкин ва 
ўзгартиришда тўйинганликни коррекция қилиш шарт эмас. Ярим 
тон тасвирлар учун (кул ранг мисолида) фақат ягона таркибий Y 
қўлланилади. 
4.1-расм. JPEG стандарти бўйича тасвирларни кодлаш ва 
декодлаш ташкилий чизмаси 
RGB ранг моделини YCbCr моделига ўзгариши қуйидаги 
муносабатлар ёрдамида амалга оширилади: 
Y = 0,299 R + 0,587 G + 0,114 B; 
Cb = - 0,1687 R - 0,3313 G + 0,5 B + 128; 
Cr = 0,5 R - 0,4187 G - 0,0813 B + 128. 
YCbCr моделини RGB ранг моделига қайта айлантирилиши 
эса қуйидаги муносабатлар билан амалга оширилади: 
R = Y + 1,402 (Cr-128); 
G = Y - 0,34414 (Cb-128) - 0,71414 (Cr-128); 
B = Y + 1,772 (Cb-128). 

---

130 
Сўнгра