Menejmet va marketing



Download 5,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet609/616
Sana16.01.2022
Hajmi5,66 Mb.
#374105
1   ...   605   606   607   608   609   610   611   612   ...   616
Bog'liq
Menejment.Marketing uzb

 

  

 

 

 



                   Marketing tushunchasi va uning ahamiyati. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

salbiy ta’sirni cheklash va 

me’yorlash; 

 

guruh mehnatini mukofatlash 

va rag’batlantirish; 

 

xodimlarni boshqarish ishlariga 

jalb etish va h.k. 

Marketing 


479 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(«marketing»-ingliz  tilida  market-bozor  va  ing-

qo’shimchasi 

harakat, 

faoliyat 

ma’nosini 

anglatadi)  bozor  harakati  bilan  bog’liq  faoliyat 

ma’nosida 

tarjima 

qilinadi. 

Lekin 

bu 

tushunchaning ma’nosi juda kengdir. 

Marketing

 

bu  tovar  va  xizmatlar  bozorini  asosli 



o’rganish  va  oldindan  baholash  orqali 

ishlab  chiqarishni  tashkil  qilish,  sotishni 

uyushtirish va shu orqali foyda olish bilan 

bog’liq bo’lgan faoliyatdir.

 

Marketing 



(marketing)  tushunchasi  o’zagini  tashkil  etadigan 

«bozor»  (market)  atamasining  o’zini  har  xil 

izohlash 

marketing 

predmetini 

tushunishda 

turlicha  yondashuvlarni,  tartib-qoida,  faoliyat, 

taqsimot bilan bog’liq qarashlarni yuzaga keltirdi. 


480 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Marketing 

bu  tovar  harakatining  barcha  bosqichlarini  o’z 

ichiga  oluvchi,  talab  va  taklifni  o’rganish,  mahsulot 

ishlab chiqarish dasturini yaratish, sotish va iste’mol 

qilish  bilan  bog’liq  bo’lgan  turli  xildagi  xizmatlar 

ko’rsatish  va  iste’moldan  chiqqandan  keyin 

utilizatsiyalashni 

tashkil 

qilish 

kabi 

bozor 

muammolarini echishda yaxlit-tizimli yondashishdir. 

Bozor (market) 

tovar  xo’jaligining  iqtisodiy  kategoriyasi  bo’lib,  tovar  ishlab 

chiqarish  va  muomalasi  qonunlari  asosida  tashkil  etilgan 

ayirboshlashdir.  Boshqacha  qilib  aytganda,  bozor  sotuvchi  (ishlab 

chiqaruvchi)  va  xaridor  (iste’molchi)lar  o’rtasida  sodir  bo’ladigan 

barcha iqtisodiy munosabatlar yig’indisini o’z ichiga oladi: 


481 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

Marketingni 

boshqarish 

bu tahlil, rejalashtirish, hayotga tadbiq etish va korxona uchun foyda 

keltiradigan  sotish  hajmini  ko’paytirish,  bozorda  o’z  mavqeini 

oshirish  kabi  korxona  maqsadlarini  amalga  oshirish  uchun  xizmat 

qiladigan  xaridor  bilan  bo’ladigan  samarali  ayirboshlashni  tashkil 

qilish va mustahkamlashga qaratilgan harakatlarni nazorat qilishdir. 

Marketingni  boshqarishni  asosiy  mazmuni  bu  talabni 

boshqarish  deb  qaraladi.  Shunday  ekan    talabni  turlari  va 

bu  talabning  turli  holatlarida  marketingning  qanday  yo’l 

tutishini  ko’rib chiqish kerak.  Talabning  asosiy  turlari  8  ta 

bo’lib, ular qo’ydagilardan iborat: 

 

 

 

Qarshi  

talab

 

 



 

 

Talabning yo’qligi. 

Bunda  bozor  qarshi  talabga  uchragan  bo’lib,  tovarni 

yoqtirmaganlar  bu  tovarni  chetlab  o’tish  uchun  qo’shimcha 

xarakat qilishga ham  tayyor bo’ladi. Bu holatda marketingning 

vazifasi  -  nega  bozor  tovarni  yoqtirmayapti  degan  savolni  tahlil 

o’ilib,  bu  holatni  marketing  dasturi  orqali  tovarni  o’zgartirish, 

narxini  pasaytirish  bilan  hal  qilish  mumkinmi  degan  savolga 

javob topishi kerak. 

 

Bunda xaridorlar tovarga nisbatan qiziqishlari yo’q 

yoki  umuman  befarq  bo’ladilar.  Marketing  bu 

holatda  xaridorlarni  tovarga  qiziqishlarini  oshirish 

yo’llarini topishi zarur. 


482 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yashirin  

talab. 

 

 

 

Pasayuvchi 

talab. 

 

Ko’p xaridorlar o’z ehtiyojlarini namoyon qiladilar, 

ammo 

bu 

ehtiyojlarni 

qondirib 

bo’lmaydi. 

Marketing 

bu 

holatda 

iste’molchi 

talabini 

qondiruvchi samarali tovar va xizmatlarni yaratishi 

lozim. 

 

Erta  yoki  kech  har  bir  korxona  talabning  pasayishi 

bilan  to’qnashadi.  Marketing  bunda  bu  tendentsiya 

(ziddiyat)ni  tovar  taklifini  o’zgartirish  orqali 

teskarisiga aylantirishi lozim. 

 

 

 

Doimiy bo’lmagan 

talab. 

 

 

 

To’liq 

talab

.

 



 

Ko’pchilik  korxonalar  mavsumi,  kunlik  tarzda 

ishlaydi  va  ishning  ortib  ketishi  va  kamayib  ketishi 

muammosi kelib chiqadi. Marketing bunday talabni 

vaqt  bo’yicha  taqsimlanishini  egiluvchan  narxlar 

orqali to’g’irlashi zarur. 

 

 

Korxona  o’z  savdo  oboroti  bilan  mamnun  bo’ladi. 

Marketing  bunda  mavjud  talabni  kuchayayotgan 

raqobatga qaramasdan ushlab turishi lozim. 


483 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

Ortiqcha 

talab



 



 

 

Ratsional bo’lmagan 

talab



 



 

Ko’p  korxonalarda  talab  hajmi  ular  qondira  olish 

hajmidan  yuqoridir.  Marketing  bunda  vaqtincha 

yoki  doimiy  talabni  pasaytirish  yo’llarini  izlab 

topishlari zarur. 

 

Sog’liq  uchun  zararli  bo’lgan  tovarlarga  talabni 

kamaytirishga  harakat  qilish  zarur.  Marketing 

bunda  har  xil  qo’rqinchli  xabarlarni  tarqatib, 

narxni tezda ko’tarib, odamlarni o’zi sevgan zararli 

odatlarni tashlashga undaydi. 

Marketingni boshqarishda bir 

necha funktsional tizimlar 

mavjud: 

Marketing faoliyatini tijorat korxonalari 5 ta 

asosiy kontseptsiya asosida amalga 

oshiradilar. Ular quyidagilar: 

 

Ishlab chiqarishni 



mukammallashtirish 

kontseptsiyasi. 

 

 



Tovarni mukammallashtirish 

kontseptsiyasi. 


484 

 

 



 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

 

     

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Download 5,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   605   606   607   608   609   610   611   612   ...   616




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish