Menejmentga kirish

 
4.Boshqaruv qarorlari.Qarorni bajarilishini tashkill qilish 
 
Qaror-
bu bajarilishi mumkin boʻlgan ishning aniq bir yoʻlini tanlabb 
olishdir. Boshqacha qilib aytganda, 
qaror
-bu u yoki bu yoʻlni tanlab olishda bir 
toʻxtamga kelish yoki qanday boʻlmasin bir fikrga kelishdir. Bunday qarorlarni 
xar birimiz bir kunda oʻnlab-yuzlab, bir umr davomida esa-ming-minglabini qabul 
qilamiz. Masalan, kimki jovonidagi qaysi bir kiyimni tanlab kiyish,
tamomnomadan qaysi bir turdagi ovqatni tanlash, manzilga etib olishda qaysi bir 
turdagi transportni tanlash, qaysi bir kasbni tanlash va x.k. Bunday misollarni 
koʻplab keltirish mumkin. 
Qaror qabul qilish
zaruriyati mavjud xolatining, boʻlishi lozim boʻlgan xolat 
bilan mos tushmasligi natijasida yuzaga keladi. Msalan, davlat tomonidan qat’iy 
belgilab quyilgan narx bozor iqtisodiyoti sharoitida 
oʻz funksiyasini 
bajaraolmaydi. Shu sababli narxlarni erkinlashtirishga qaror qilinadi. 
Qaror qabul qilish
imkoniyati bir necha muqobil (alternativa) paydo 
boʻlganda vujudga keladi va raxbar ulardan birini, eng maqbulini tanlaydi. 
Qarorning eng samarali variantini topish uchun raxbar "etti oʻlchab bir kes" 
tamoyiliga rioya qilish lozim. Puxta oʻylab ish olib bormaslik qanchalik qimmatga
tushishini quyidagi misoldan koʻrish mumkin. 
Toshkent- Jizzax katta yoʻlini qayta sozlash uchun bir necha marta qaror 
qabul qilingan va davlatning yuz minglab soʻm mablagʻi bexuda sarflangan. Ilgari

---

104 
yoʻlning oʻrtasida bordyurli ajratish polasasi bor edi. Shundan keyin ma’lum 
massofada bordyurlarni olib tashlashga va asfaltlashga qaror qabul qilndi, bunga 
yuz minglab mablagʻ sarflandi. Bir qancha vaqt oʻtgandan keyin bordyurlar qayta 
tiklanib yoʻl ikkiga ajratildi va bu ishga yana yuz minglab pul sarf boʻldi. Yana bir 
oz oʻtgach, oʻylama-netmay 
yoʻl 
oʻrtasini buzib, bir necha oʻnlab 
kilometrmasofada balandligi bir metorli beton devf oʻrnatildi. Unga xam yuz 
minglab mablagʻ sarflandi. Shunday qilib, asoslanmagn bu qaorlar xalq xoʻjaligiga 
millionlab zarar keltirgan 
Qabul qilingan qaror reja, topshiriq, buyruq, farmon va farmoyishlar orqali 
yuridik kuchga kiritiladi va amalga oshiriladi. Shu nuqtai nazardan qaror- bu 
butun boshqaruv binosining poydevori xisoblanadi. 
Qarorlar qabul qilish menejerning firki-zikirini doim band qilib turadigan 
tashvishdir. Menejer juda xilma-xil masalalar yuzasidan-ishlab chiqarish va 
kadrlarga oid, tashkiliy va xoʻjalik masalalari yuzasidan bir qator qarorlar qabul 
qiladi. Ba’zi xaollarda u bu ishni oʻzi yakka boshchilik bilan, boshqa xollarda oʻz 
yordamchilari bilan, yana uchinchi xollarda ekspertlar va jamoatchilikni jalb, qilib 
turib uddalaydi. Boshquruvga oid xar qanday qaror samarli boʻlsagina, ana shu 
xoldagina u maqsadga muvofiq deb xisoblanadi. 
Shunday qilib: 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida raxbarlar qabul qiladigan qarorlarning axamiyati 
tobora ortib bormoqda. Iqtisodchilarning firkiga koʻra, tsex (boʻlim) boshligʻi 
qabul qiladigan bitta oqilona qaror taxminan bir ishchining besh-olti oylik
mexnatiga foyda keltirar ekan. Oqilona qarorni qabul qilish bir necha omillarga 
bogʻliq. Ulardan asosiylari quyidagilardir: 
*qaror qabul qilish jarayonida axbrotning toʻlaligi va uning sifati; 
*qaror qabul qiluvchi raxbarning shaxsiy sifati; 
*qaror qabul qilashda tashkiliy masalalarning oqilona echilishi darajasi 
(masalan, qaror qabul qilishda mutaxassilarni jalb etish, qaror qabul qilish 
tizimining takomillik darajsi, ularni ijrochilarga etkazish, nazorat qilish va 
bajarilish darajsi va xokazo). 
Qarorni toʻgʻri tanlash uchun muayyan tamoyillarga tayanish va