Menejmentga kirish

*Nominal belgi - 
bunda hujjatlar vazifasiga yoki nomiga koʻra (hisobotlar, 
aktlar, qarorlar, buyruqlar va h.k.) birlashtiriladi. 
*Xronologik belgi -
bunda hujjatlar kalendar davrlari boʻyicha guruhlanadi 
(oylar, yillar boʻyicha hisobo?lar)
*Korrespondentsiyalar belgisi -
bunda hujjatlar kelish manbaalari 
(vazirliklar, qoʻmitalar, birlashmalar, kontsernlar va h.k.)ga koʻra birlashtiriladi.
*Yoʻnalishlar boʻyicha 
- bunda hujjatlar yoʻnalishlar (fan-texnika 
kengashining maxsus ilmiy kengash qarori va h.k.) boʻyicha birlashtiriladi. 
*Geografik belgi
- bunda hujjatlar bir shahar yoki tumanda boʻlgan korxona, 
tashkilotlar boʻyicha guruhlanadi. 
Hujjat oborotini tartibga solish uchun axborat oqimini, uning barqarorligini, 
paydo boʻlishi va vazifasini oʻrganish lozim. Bu hol turli usullar (o¨zaki soʻrash, 
anketalash, tadqiq qilishning maxsus kartalari) yordamida bajariladi.

---

103 
Hujjat oborotini oʻrganishda hujjat qaerdan kelishini, qaerda qayd qilinishini, 
qaerga berilishini, bu hujjat asosida qanday hujjatlar ishlab chiqilishini, hujjat 
tayyorlash davriyligini, nusxasi va h.k.larni aniqlash talab qilinadi. Buning 
natijasida hujjat oboroti marshruti tuziladi.
Shundan soʻng hujjat oboroti tizimi loyihalanadi, bunda hujjat shakllarini 
yaxshilash, ularnin? oborot vaqtini qisqartirish, hujjat b?lan eshlashni maqsadga 
muvofiqlashtirish hamda ijroni nazorat qilishning turli yoʻllari topiladi. 
Hujjat 
oboroti 
tizimida 
korrespondentsiyalarning 
eksped-itsiyadan 
korxonaning tarkibiy boʻlinmalariga ma’lum tartibda etkazib berilishi muhimdir. 
Hujjatlar hajmi katta va korxona xududi ancha tarqoq yoki koʻp joyni egallagan 
boʻlsa, transport vositalaridan foydalanish, halqa marshruti?i oashkil etish 
maqsadga muvofiqdir.
Hujjat oborotini takomillashtirish koʻp jihatdan korxona-ning oʻziga, uning 
hujjat ustida ishlash madaniyatini koʻtarish uchun qunt bilan ish olib borishi va 
tashabbus koʻtarishiga hamda qo¨ozlarni rasmiylashtirish va ular harakati 
toʻgʻrisidagieskicha qarashlarga keskin barham berishga bo¨liqdir.
Gap shundaki, ish yuritish yagona davlat tizimi bu qoʻllanma emas, u 
korxona va tashkilotlarda hujjatlashtirish ishlarini tashkil etishni koʻrsatib 
bermaydi. Unda printsipial qoidalar, me’yoriy talablar va tavsiyalar bor, ?olos. 
Ulardan har bir idora, uning muassasa va korxonalarida ish yuritish boʻyicha aniq 
yoʻl-yoʻriqlar ishlab chiqish uchun foydalanish lozim. Hujjat oborotida hujjat 
ustida ishlash operatsiyalarini kamaytirish yoki umuman takroriy operatsiyalarga 
yoʻl qoʻymaslik lozim.