Menejmentga kirish

4-jadval. Martabali (kasbiy) reja 
 
Maqsad 
Ahamiyati 
Muddat 
(yil) 
Amaliy tadbirlar 
Muddati 
(qaysi 
vaqtga) 
Nazorat 
Yirik 
korxona-ning 
iqti-sodiyot 
boʻ-yicha di-
rektor oʻrinbo 
sari boʻlish 
Yuqori
2022 
Universitetning 
iqtisodiyot fakultetini
tugatish 
2012 
Amaliy ish tajribasini 
olish
201 
Iqtisodiy boʻlim rahbari 
boʻlish 
2017 
Oʻzini oʻzi boshqarishning keyingi pallasi – 
menejerning
shaxsiy vaqtini 
rejalashtirishdir (4–jadval) Bunda eng qimmat boylik-vaqtdan ratsional 
foydalanish ta’minlanadi: yo mavjud vaqtni unumli faoliyat uchun qoʻllash ( eng 
katta mezon) yoki qoʻyilgan maqsadlarga vaqtni kamroq sarflash bilan erishish 
(eng kichik mezon). 

---

183 
Rejalashtirish maqsadlarni amalga oshirishga tayyorgarlik va vaqtni 
turkumlashtirish (tartibga solish)ni bildiradi. 
Rejalashtirishga vaqtni sarflanishini koʻpayishida ularni ijro etish uchun zarur 
vaqt qisqaradi, bu provordida umuman vaqtni qisqarishiga olib keladi. Rejaviy 
davr (yil, oy, kun )ning 1%ga yaqinini rejalashtirishga sarflash tavsiya etiladi. 
Shaxsiy vaqtni rejalashtirish qoidalari mavjud: 
-vaqtni sarflanishini uning haqida aniq tasavvurga ega boʻlish uchun 
sinchiklab rejalashtirish; 
- ish kuning faqat 60% ni reja bilan qamrab olish, 20% ni koʻzda tutilmagan 
muammolarni hal qilish va 20% esa ijodiy faoliyatga, shu jumladan malakani 
oshirishga qoldirish; 
-hamma vaqt boshlangan ishni oxirigacha etkazish; 
-vazifalarning faqat bajarsa boʻladigan hajmini rejalashtirish; 
- rejalarning egiluvchanligini ta’minlash; 
-rejalarda nafaqat harakatlarni, balki kutilgan natijalarni ham qayd etish; 
- ishlarni bajarish uchun aniq muddatlar va vaqtli me’yorlarni belgilash; 
-muhimni 
shishilinchdan 
ajrata 
bilish 
va 
shishilinch 
ishlarning 
hukmronligidan qochish; 
-rejalarni ishlarni toʻliq va oʻz vaqtida amalga oshirilishi nuqtai nazaridan 
doimiy ravishda nazorat qilish va tuzatishlar kiritish; 
-shaxsiy vaqtdan foydanalishni rejalashtirish; 
-yirik vazifalarni hal qilish uchun vaqtning katta uzluksiz davrlarini va 
kichiklarni esa– kichik masalalar uchun zaxira qilib qoldirish; 
-unumsiz faoliyatga iloji boricha kamroq vaqt ketishi ustidan nazorat qilish; 
- muqobil rejalashtirish va yaxshi variantni qidirib topishga harakat qilish; 
-oʻz rejalarini hamkasblari bilan muvofiqlashtirish. 
Umumiy rejalashtirish doirasida vaqtni rejalashtirish tegishli uzoq muddatli 
(strotegik) maqsadlarga qaratiladi, u oʻz navbatida operativlarga boʻlinadi. Shaxsiy 
va kasbiy maqsadlarga erishish uchun vaqtni belgilashda uni afzalroq taqsimlash 
va ishlarning maqsadga muvofiq nisbatiyligini olish mumkin. 
Ishbilarmonlik hayotida quyidagi rejaviy davrlar oʻzlarini oqlaganlar: 

uzoq muddatli (3 - yoki koʻproq yillar); 

oʻrtacha muddatli ( 1- 3 yillar) 

joriy (1 kun - 3 oy - chorakli, oyli, oʻn kunli, haftali, kunlik rejalar). 
Vaqtni rejalashtirish yopiq tizimdan iborat boʻladi, unda rejalarning alohida
turlari oʻrtasidagi yaqin aloqa kuzatiladi. Masalan, uzoq muddatli rejalar oʻrta va 
aniq muddatli rejalar, joriy davr rejalari va kunlik rejalarda aniqlanib olinadi. 
Hayotning rejasi rejalashtirish jarayonining boshlangʻich nuqtasi boʻladi. 
Uning asosida yaqin yillarga reja tuziladi, keyingi asosida esa- yillik. Shundan 
keyin choraklarda boʻlish amalga oshiriladi, yillik rejani bajarilishi ustidan nazorat 
qilish uchun tegishli reja tuziladi. 
Yil davomida vaqtning teng oraliqlardan keyin oʻtgan davrdagi hodisalarning 
oʻylab koʻrish va zarur boʻlganda oʻzgartirishlar kiritish yoki muddatlarni 
koʻchirish (oraliq nazorat) tavsiya etiladi. Har bir chorakning oxirida keyingi 

---

184 
davrga moʻljallarni belgilash va undan qaysi vazifalarni chiqarib tashlash, qaysini 
– koʻchirish, qaysini esa– qoʻshishni belgilash zarur. 
Rejalar, agar ya’na erkin rejalashtiruvchi vaqt deb ataluvchi belgi- lansa, 
hamda qoʻshimcha va koʻzda tutilmagan vazifalarni hal qilish uchun vaqtning 
zaxiralari koʻzda tutilsagina , haqiqiydirlar. 
Haftali reja kelguvsi davrni yanada batafsilroq bashoratlashni koʻzda tutadi. 
Oylik rejadan kelib chiqqan holda haftadagi barcha ishlarning kun tartibi ularni ijro 
etish uchun zarur vaqtni koʻrsatish bilan tuziladi. Vaqtni rejalashtirish tizimidagi 
soʻnggi va gʻoyatda muhim bosqich- kunlik rejadan iborat boʻladi va u haftali reja 
asosida quriladi.Unda kun davomida qanday ishlar qilinishi kerakligi belgilaniladi, 
buning ustiga oldindan rejalashtirilgangacha koʻzda tutilmaganlar qoʻshiladi. 
Shunday qilib rejalashtirish umumiy vazifalarni har xil harakatlarni vaqtda 
taqsimlash uchun xususiylarga asta-sekin joylashtirishni koʻzda tutadi. 
Barcha rejalar yozma koʻrinishda tuzilishlari kerak, chunki miyada 
saqlanadigan rejalar osonlik bilan rad qilinadilar, yozma rejalar esa xotirani 
boʻshatilishini ta’minlaydilar va ishga oʻzini oʻzi undashning ruhiy samarasiga 
egalar. Ishga doir faollik maqsadga qaratilganroq va moʻljallangan dasturga qat’iy 
rioya qilinganroq boʻladi. 
Keyin menejer tomonidan ishlab chiqilgan rejalarni amalga oshirilishi kerak. 
Rahbar mehnatini ratsional tashkil qilish ishlarini bajarishda