"menejment va iqtisodiyot"

K
yu
 = q
a
 : S
m 
Bir  marta  aylanish  davomiyligi  kunlarda  o`lchanadi  hamda  shu  davrdagi 
kunlar  sonini  aylanish  koeffitsientiga  nisbati  orqali  quyidagi  formula  asosida 
hisoblanadi: 
T = K : K
a 
Bunda:  K - shu davrdagi kunlar  soni (360, 90). 
Aylanma  mablag’larning  to`liq  aylanish  muddati  qanchalik  kichik  yoki  bu 
aylanishlar  soni  qanchalik  ko`p  bo`lsa,  aylanma  mablag’lar  shunchalik  kam  talab 
qilinadi  va  aksincha,  aylanma  mablag’lar  qanchalik  tez  aylanishda  bo`lsa, 
shunchalik  samarali  ishlatiladi. 
Bugungi  kunda  aylanma  mablag’larda,  ayniqsa,  korxonalarning  moddiy-tovar 
boyliklarida  band  bo`lgan  yirik  miqdordagi  pul  mablag’lari  ularning  to`liq 
saqlanishiga  e`tibor  qaratish,  ulardan  maqsadlarga  muvofiq  va  samarali 
foydalanish, 
shuningdek, 
ularning 
aylanishini 
tezlashtirishni 
talab 
qiladi. 
Korxonalar  oldiga    qo`yilgan  vazifalarni  bajarish  quyidagilarni  amalga  oshirishni 
talab qiladi: 
-  fan-texnika  taraqqiyoti yutuqlarini  keng qo`llash; 
-  ishlab  chiqarishning  barcha  jarayonlarida  ilmiy  jihatdan  asoslangan  me`yor  va 
me`yoriylar  tizimini  yaratish; 
-  korxonalarni  uzoq  muddatli  xo`jalik  aloqalari  yuritishga  o`tkazish  va 
kooperatsiya qilishni  rivojlantirish; 
-  mahsulotlar,  moliyaviy,  moddiy  va  kuch-quvvat  resurslarining  sifat  balansini 
tuzish; 
-  boshqarish  tizimini  tashkil  etishning  va  rag’batlantirishning  optimal  shakllarini 
qo`llash. 
Aylanma  mablag’larning  aylanishini  tezlashtirish  uchun  kurashda  har  bir 
korxona  ularning  ishlab  chiqarish  va  muomalada  bo`lish  muddatini  qisqartirishga 
erishishi  zarur.  Gap  shundaki,  aylanma  mablag’larning  muomala  sohasida  sekin 
harakatlanishi  korxonaning  bu  vositalardan  ishlab  chiqarishda  foydalanishda 
erishgan  yutuqlarini  yo`qqa  chiqarishdan  tashqari,    ularning  umumiy  aylanishini 
ham  sekinlashtirishi  mumkin.  Shu  sababli  tayyor  mahsulotni  iste`molchiga  etkazib 
berishni  tezlashtirish  yoki  mahsulotni  realizatsiya  qilish  muddatini  qisqartirish  ham 
aylanma  mablag’larning  aylanishini  tezlashtirishning  muhim  yo`li  hisoblanadi. 
Aylanma  mablag’larning  aylanishini  tezlashtirish  samarasi,  ulardan  foydalanishni 
yaxshilash  tufayli  kamroq  iste`mol  qilinishi  yoki  qisman  ozod  qilinishida  aks etadi. 
Aylanma  mablag’lar  mutlaq yoki nisbiy ozod qilinishi  mumkin.