"menejment va iqtisodiyot"

 
 
Boshqaruv 

  Yuksak  san`at  va  mahoratni  talab  qiluvchi  tanlov 

  Mustaqil  fan 

  Faoliyat  turi, funktsiya 

  Jarayon 

  Tashkilotlarni  boshqaruvchi  kishilar 

  Boshqaruv  apparati  yoki organi 
 
Menejment 
Har  qanday  faoliyatning  ijobiy  natija  berishi,  eng  avvalo,  tanlovni  to`g’ri 
bajara  olish,  ma`qul  va  ishonchli  qaror  qabul  qila  olish  hamda  bu  qarorning 
bajarilishini  nazorat  qilishga  bog’liq.  Masalan,  yuqori  foyda  olish  quyidagi  uchta 
jihat  bo`yicha  to`g’ri  tanlovni  va  ishchan  qaror  qabul  qilinishini  talab  qiladi.  Bu 
jihatlar  xarajat  miqdori, naf va bahodir. 
Xarajat – mahsulotni ishlab chiqarish (xizmat ko`rsatish) va uni sotish hamda 
ish haqi to`lashga sarflanadigan  mablag’lar  yig’indisidir. 
Xarajat  tarkibiga:  mahsulot  (xizmat)  tannarxi;  ma`muriy  xarajatlar;  ijara  va 
foiz to`lovlari;  ish haqi; soliqlar kiradi. 
Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  tanlash  qoidasi  yanada  jiddiyroq  tus  oladi. 
Chunki,  ishlab  chiqarish  uchun  resurslar  to`g’ri  tanlansa  va  ulardan  samarali 
foydalanilsagina  xarajatlar  yuqori foyda keltirishi  mumkin. 
Naf  –  bu  mahsulot(xizmat)ning  iste`molchilarga  qanchalik  ijobiy  natija 
keltirishidir.  Xaridor  xarid  qobiliyati  doirasida  eng  nafli  tovarni  tanlashga  intiladi. 
Shundagina  u  qoniqish  hosil  qiladi.  Ammo  tovarning  nafliligi  qancha  yuqori 
bo`lsa,  uning  narxi  ham  shuncha  qimmat  bo`ladi.  Bu  esa,  xaridorning  sotib  olish 
qobiliyatini  pasaytiradi. 

---

11 
 
Baho  –  bu  tovar  va  xizmatlarning  pulda  ifodalangan  qiymatidir.  Baho  ikkita 
asosiy  vazifani  bajaradi:  (1)resurslar  iste`molini  cheklash  imkonini  beradi;  (2) 
ishlab chiqarish uchun turtki  bo`lib xizmat  qiladi. 
Foydaga  ta`sir  etuvchi  bu  unsurlarning  mohiyatini  anglagan  boshqaruvchigina 
tanlovni  to`g’ri  amalga  oshirishi  va  oqilona qaror qabul qilishi mumkin. Boshqaruv 
san`ati  va  mahorati,  ya`ni  menejment,  shundagina  namoyon  bo`lishi  va  natijada 
yuqori  foyda  olishga  erishilishi  mumkin.  Shunday  qilib,  oddiyroq  qilib  aytganda: 
Boshqaruv  –  bu  tanlov,  qaror  qabul  qilish  va  uning  bajarilishini  nazorat  qilish 
jarayonidir.