Menejment nazariyasining shakllanishi va rivojlanish bosqichlari. Rеja

2.3. «Insoniy munosabatlar» maktabining mohiyati va shakllanishi

1820-1830 yillari AQSH da ilmiy va mumtoz menejmentlarga muqobil xarakat sifatida «teylorizm»ga qandaydir darajada qarshi turuvchi yangi nazariya – «Insoniy munosabatlar» maktabi paydo bo’ldi. Bu maktabga amerikalik jamiyatshunos va ruhshunos E.Meyo (1880-1949) asos soldi.

Bu maktab nuqtai nazaridan:

• 
  ishchi–bu fikrsiz robot emas, balki obro’-e‘tiborga, o’z-o’zini xurmat kilishga, o’z qadr-qimmatini xis etishga;
  
• 
  boshqa kishilar tomonidan ma‘qullashga, shaxsiy maqsadlar va manfaatlarga erishishga intilishda muayyan ijtimoiy ehtiyojlarga ega bo’lgan individdir.
  

Ayni individlar kompaniya va firmalarning manbai ekanligidan kelib chiqib, insoniy munosabatlar maktabi boshqaruvining:

• 
  tashabbuskorlikdan;
  
• 
  ishchilar bilan hamkorlikdan;
  
• 
  kompaniyada «birdamlik ruhi» va «mushtaraklik tuyғusi»ni shakllantirishdan foydalanish hamda ularni raғbatlantirishga asoslangan tegishli usullarni ishlab chiqdi.
  

Bu maktabning yana bir namoyondasi Amerikalik olim D.Mak-Gregor (1906-1964) inson xulk-atvorining ikki modeli, xodimning o’z mehnatiga ikki xil munosabatda bo’lishi mumkinligini inobatga olib X(iks) va U(igrik) nazariyasini yaratdi.