“Менежмент” фанидан глоссарийлар
|
Атаманинг ўзбек тилида номланиши
|
Атаманинг инглиз тилида номланиши
|
Атаманинг рус тилида номланиши
|
Атаманинг маъноси
|
Чизиқли раҳбарлар
|
Line managers
|
Линейные менеджеры
|
ташкилотнинг ёки унинг алоҳида ташкилий расмий-лаштирилган қисми ҳолати ва ривожланиши учун масъул, ҳамжихатлик асосида харакат қилувчи шахслар
|
Функционал раҳбарлар
|
Functional managers
|
Функциональ-ные менеджеры
|
бошқарув тизимида маълум функционал иш қисми учун масъул ва бошқарувнинг аниқ функцияларини амалга оширувчи бўлинмаларга бошчилик қилувчи шахслар киради. Раҳбарлар шунингдек бошқарув даражалари бўйича ҳам таснифланади. Масалан, чизиқли раҳбарлар бўлиб қуйи (цехлар, участкалар бошлиқлари, мастерлар), ўрта (корпуслар бошлиқлари, корхоналар директорлари, уюшмаларнинг бош мутахассислари) ва юқори (вазирлар, қўмиталар раислари) бўғинлар раҳбарлари ҳисобланади
|
Муниципал менежментнинг
|
Municipal management
|
Муниципальное управление
|
бу саноат - молиявий гуруҳлари ёрдамида, ҳалқ маблағлари ҳамда муниципал мулкни йиғилади, назорат қилинади, одамларнинг маҳаллий муаммоларини ҳал қилишдаги иштироки махсуошқа бир мотивацияси яратилади, нобюджет фойдалар орқали молиявий маблағларни топиш манбалари яратилади
|
Стратегия
|
Strategy
|
Стратегия
|
Стратегия (грекча strategia. strotos войско + ago- олиб бораман) - умуман уруш ва компанияларда олиб бориладиган жуда катта операциялар санъатидир
|
Тизимли ёндошув
|
A systematic approach
|
Системный подход
|
Тизим - бу бир-бири билан ўзаро боғланган қисмлар мажмуи. Ҳар бир қисм яхлит тизимнинг ўзгаришига ўз ҳиссасини қўшади. Тaшкилот - бу яхлит очиқ тизим. Унинг тақдири ташқи ва ички мyҳитга боғлиқ. Ташкилотни бошқаришга тизимли ёндoшyвдa асосан унинг ички муҳитига (иқтисодий, илмий-техник, ижтимоий сиёсий), эътибор берилади
|
Вазиятли ёндошув
|
Situational approach
|
Ситуационный подход
|
Гарчи тизимли ёндошyвдa тaшкилoт қандай қисмлардан ташкил топган дeгaн савoлга жавоб топа олсак-да, бу ўринда қисмларнинг қайси бири муҳим, қайси бири иккинчи ёки учинчи даражали деган савол кўндaлaнг турмайди
|
Қонун
|
Law
|
Закон
|
бу объектив борлиқда турли ҳодисалар киши онгидан ва ихтиёридан ташқари вa мавжуд бўлган зарурий боғланиш, муносабат. Масалан, ижтимоий тарaққиёт қонунлари, мувозанат қонунлари ва ҳ.к
|
Тамойил
|
Principle
|
Принцип
|
майл, мойиллик, тенденция.
|
Мақсад
|
Target
|
Мишень
|
бу муддао, мурод, яъни у ёки бу ниятга эришмoқ учун кўзда тутилган мyштapaк орзу
|
Фyнкция
|
Fynktsiya
|
Фyнкция
|
бирор кимса ёки нарсанинг иш, фаолият доираси, вазифаси дeгaн маъноларни билдиради
|
Бошқариш структураси
|
Management structure
|
Структура управления
|
бошқарув мақсадларини амалга оширувчи ва функцияларини бажарувчи бир-бири билан боғланган турли бошқарув органлари ва бўғинларининг мажмуи тушунилади
|
Бошқариш бўғини
|
Management unit
|
Блок управления
|
бу бошқаришнинг айрим ёки қатор функцияларини бажарувчи мустақил структураси бўлимлари
|
Вазирлик
|
ministry
|
министерство
|
бу ўзига тегишли тармоқнинг хўжалик тизимида бошқаришнинг энг олий бўғини
|
Давлат қўмиталари
|
State committees
|
Государствен-ные комитеты
|
бу вазирлик ва идораларнинг фаолия-тини тартибга солиш, назорат қилиш ва мувофиқлаштириш йўли билан социал-иқтисодий ривожланиш фаолиятига раҳ-барлик қилишга мўлжалланган марказий тармоқ бошқарув органларидир
|
Концерн
|
Concern
|
Концерн
|
бу ишлаб чиқаришнинг диверсифи-кацияси (ўзгариши, хилма-хиллигининг кўпайиши) асосида таркиб топадиган йирик, кўп тармоқли корпорация
|
Уюшма
|
Union
|
Союз
|
бу жисмоний ва юридик шахсларнинг кўнгилли жамоат бирлашмалари. Бундай уюшмалар ўз фаолиятини мувофиқ-лаштириш, манфаатларини ҳимоя қилиш ва ягона илмий-техник сиёсатни таъминлаш мақсадида республика ҳудудида кенг тармоқ ёзган
|
Ассоциация
|
The Association
|
Ассоциация
|
бу корхоналарнинг пайчилик асосида кўнгилли бирлашмаси. У бир ёки бир неча ишлаб чиқариш - хўжалик вазифа-ларини биргаликда амалга ошириш мақсадида корхоналарнинг шартномавий асосида бирлашиши натижасида ташкил топади
|
Корпорация
|
The Corporation
|
Корпорация
|
бу ривожланган йирик акционерлар жамиятлари ва трестлар бирлашмаси. Корпорациялар негизи акционер жамиятлари ҳисобланади
|
Концорциум
|
Kontsortsium
|
Концорциум
|
бу аниқ вазифалар, йирик мақсадли дастур ва лойиҳалар, шу жумладан, илмий-техникавий, қурилиш, табиатни муҳофаза қилиш ва бошқа дустурларни амалга ошириш мақсадида ташкил этиладиган муваққат бирлашма
|
Холдинг компанияси
|
Holding company
|
Холдинговая компания
|
бу энг аввало, молиявий жамғарма бўлиб, корхоналарни эмас, балки сармоя-ларни бирлаштиради. Холдинг компа-нияси таркибига кирувчи акционерлар жамиятлари “акцияларининг назорат пакети” компаниянинг ихтиёрида бўлади
|
Интизомий жавобгaрлик
|
Disciplinary liability
|
Дисциплинар-ная ответственность
|
бу хизмат бурчларини бузиш, суистеъмол қилиш натижасида келиб чиқади
|
Субсидия
|
Subsidy
|
Субсидия
|
бу дaвлaт томонидаи аниқ мақсад йўлида ишлатиш учун қайтариб олмаcлик шарти билан ажратилaдиган пул маблағи.
|
Санация
|
Readjustment
|
Санация
|
иқтисодиёт учун аҳамияти катта корхо-наларни тaнг ҳолатидан чиқариб, улар-нинг нормал ишлаб туришини таъминлaш, ҳaмдa корхоналарни оммавий банкрот бўлишигa йўл бермасдан, рақобатчи корхоналар сонини керакли меъёрда caқлаб туриш мақсадида амалга ошиpилади
|
Трансферт тўловлар
|
Transfer payments
|
Трансфертные перечисления
|
бу ўткaзма тўловлар, давлат бюджети воситаларини қайта тақсимлаш шаклларидан бири
|
Низо
|
The dispute
|
Спор
|
бу раҳбар, ишчи ва бошқа ходимлар орасида муайян масалаларни ҳал қилишда томонларнииг бир-бири билан бир ечимга кела олмаганлигини билдиради
|
Менежер
|
Manager
|
Менеджер
|
бу махсус тайёргарлик кўрган, бошқаришнинг сир-асрорлари, қонун-қоидаларини пухта эгаллаган малакали мутахассис
|
Стереотип қарорлар
|
Stereotypes decisions
|
Стереотипы решения
|
одатда қатъи йўриқномалар, меъёрий ҳужжатлар доирасида қабул қилинади. Бундай қарорлар баъзан кундалик, баъзан масалалар бўйича қабул қилинади, лекин ўзгаришлар асосан муддатларга, айрим сифат параметрларига, ижрочиларга тааллуқли бўлади
|
Консенсус
|
Consensus
|
Консенсус
|
бу қарорларни ишлаб чиқиш жараёнида барча баxсли масалалар ва турли-туман фикрлар юзасидан бир битимга келиш ёки келишиш
|
Ташкилий маданият
|
Organizational culture
|
Организационная культура
|
бу фаолиятнинг расмий ва норасмий қонун ва меъёрларни, индивидуал қизиқишлар, мавжуд ташки-лотда ишчининг алоҳида ҳулқи, бошқарувчи стилининг фарқлари, ишчининг мақсади ривожланиши, урф-одат ва анъаналар тизимидир
|
Ижтимоий сиёсатнинг мақсади
|
The aim of social policy
|
Целью социальной политики
|
барча фуқаролар ҳаёт сифатини ошириш ва аҳолининг ҳаётий эҳтиёжларини қондиришни таъминлайдиган механизмлар ёрдамида, турли ижтимоий манфаатлар мувозанати асосида ижтимоий муҳит ва ижтимоий келишувни яратиш
|
Бошқарув услуби
|
Management style
|
Стиль управления
|
бу ташкилот қўйган мақсадларга эришиш учун бошқарилаётган объектларга таъсир қилиш усуллари йиғиндиси
|
Алоқа
|
Сommunication
|
Связь
|
бошқарув тизими элементларининг ўзаро ҳамкорлиги учун муҳим элементлардан бири бўлиб, унинг воситасида ушбу тузилма учун маълум муносабатлар шаклланадилар.
|
Аттестация
|
Attestation
|
Аттестация
|
мутахассисларнинг лавозимига лаёқатини, малакасини, билим даражаси ва хулк-атворини аниклашга ва шу асосда ишга тайинлаш ёки унвон беришга, шунингдек ишдан четлатишга хизмат килади.
|
Ахборот
|
Information
|
Информация
|
маълумот ва хабарлар тўплами бўлиб, мазмунан, янгилик унсурларига эга бўлади ва бошқарув вазифаларини хал этиш учун ўта зарурдир.
|
Ассоциация
|
Association
|
Ассоциация
|
корхоналарнинг пайчилик асосида кунгилли бирлашмасидир.
|
Адолат
|
Justice
|
Справедливость
|
барча фазилатлар ичидаги энг олий фазилатдир. Адолатпарвар раҳбарнинг ахлоқий хислатлари бемалол қонун ўрнини боса олади.
|
Бошқарув
|
Management
|
Управление
|
иккита объектлар ўзаро ҳамкорлигининг маълум тури- бунда улардан бири бошқарув субъекти ҳолатида, бошқаси эса– бошқарув объекти ҳолатида бўлади.
|
Бошқарув вазифалари
|
Management functions
|
Функции управления
|
бошқарув фаолиятининг нисбатан мустақил, ихтисослаштирилган ва ажратилган турлари.
|
Бошқарув жараёни
|
Management process
|
Процесс управления
|
ташкилот ресурсларини у томонидан ўзининг мақсадларига етишиш учун шакллантириш ва улардан фойдаланиш бўйича узлуксиз ўзаро боғлиқ ҳаракатларнинг мажмуаси.
|
Бошқарув иерархияси
|
The management hierarchy
|
Иерархия управления
|
мураккаб турли-туман ва ўзаро боғланган жараёнларни бошқаришнинг асосий тамойилларидан бири. У бошқарувнинг даражалари билан таърифланади, уларнинг сони қанчалик кўп бўлса, тизим шунчалик йирикдир.
|
Бошқарув меҳнатининг вертикал тақсимланиши
|
Labor vertical distribution
|
Вертикальное распределение труда
|
ташкилотда бошқарув даражаларини ажратишга асосланган тақсимлаш. Унинг асосида ходимлар ёки бўлинмалар фаолиятини мувофиқлаштириш ётади.
|
Бошқарув меҳнатининг горизонтал тақсимланиши
|
The distribution of labor in the horizontal
|
Распределение труда по горизонтали
|
меқнатни ишларнинг турлари, вазифалар бўйича тақсимланиши. У мутахассисларни ажратилиши, ташкилотда вазифавий хизматлар ва бўлинмаларни ташкил қилинишида намоён бўлади
|
Бошқарув меҳнатини илмий ташкил қилиш
|
The organization of scientific work
|
Организация научной работы
|
бошқарув ходимлар меҳнатини шундай ташкил қилишки, у фан ютуклари ва илғор тажриба, хўжалик юритишнинг илғор шаклларидан фойдаланиш, техник воситаларини қўллашга асосланади ва хизматчиларни бир бирлари ва ишчилар билан ўзаро ҳамкорликни яхшироқ тарзда ўрнатишга имкон беради, ҳамда бошқарув вазифаларини амалга ошириш, ва ишлаб чиқариш (тижорат)ни мухандислик- техник ва иқтисодий таъминлаш жараёнида техник воситаларидан фойдаланишга асосланади.
|
Бошқарув объекти
|
Facilities management
|
Управление объектами
|
бошқарув субъекти томонидан бошқарувчи таъсирларни қабул қилувчи идора.
|
Бошқарув субъекти
|
The subject of management
|
Субъект управления
|
бошқарув тизимининг бошқарув объектига таъсир кўрсатиш манбаи бўлган бўғини ёки қисми.
|
Бошқарув тамойиллари
|
Governance principles
|
Принципы управления
|
бошқарув субъектлари аниқ объектларни бошқариш жараёнида амал қилишлари керак бўлган объектив қонунлардан келиб чиқувчи асосий қоидалар.
|
Бошқарув тизими
|
Management system
|
Система управления
|
бошқарувни амалга оширувчи бўғинлар ва улар ўртасидаги алоқаларнинг йиғиндиси.
|
Бошқарув усуллари
|
Management methods
|
Методы управления
|
бошқарувчи тизимча– бошқарув субъектини бошқарилувчи тизимча– бошқарув объектига қўйилган мақсадларга эришиш учун таъсир кўрсатиш усулларидир.
|
Бошқарув қарори
|
Management decisions
|
Управленческие решения
|
ҳаракатларнинг маълум вариантини топиш, фаолият жараёнининг ўзи, унинг якуний натижаси.
|
Бошқарув мақсади
|
The aim of the management
|
Цель управления
|
ишлаб чиқаришнинг ижтимоий-иқтисодий тузим сифатидаги эришилиши керак бўлган исталган, эҳтимол бўлган ва зарур ҳолати. Бошқарув мақсадини белгилаш – бошқарув жараёнининг бошланғич босқичидир.
|
Бошқарувчанлик кўлами
|
The scale of controllability
|
Масштаб управляемости
|
бошқарув идорасининг бошқариш қобилияти ва бошқарув объектининг мураккаблиги ўртасидаги нисбат.
|
Баҳо
|
Appreciation
|
Оценка
|
товар ва хизматларнинг пулда ифодаланган кийматидир.
|
Ваколат
|
Of office
|
Полномочия
|
вакиллик хукуки булса, маъсулият бирор иш, ҳатти-ҳаракат оқибати, натижаси учун бўлган жавобгарликдир
|
Вазифа
|
Duty
|
Обязанность
|
амалга оширилиши,хал килиниши лозим булган масала,ишилиши лозим булган, кузда тутилган максад, ёки бирор бир топширик, хизмат, юмуш, хизмат лавозими, мансаб амал.
|
Вазирлик
|
Ministry
|
Министерство
|
ўзига тегишли тармоқнинг хўжалик тизимида бошқаришнинг энг олий буғинидир.
|
Бизнес–режа
|
Business plan
|
Бизнес-план
|
корхонанинг иш жараёнини тасвирлаб, корхона рахбарларининг ўз максадларига кандай эришишларини, биринчи навбатда ишнинг даромад келтиришни қай тариқа ошириш мумкинлигини кўрсатиб беради.
|
Интизомий жавобгарлик
|
Disciplinary liability
|
Дисциплинарная ответственность
|
хизмат бурчларини бузиш, суъистемол қилиш натижасида келиб чиқади.
|
Кенгаш
|
Council
|
Совет
|
муайян масалани мухокама этиш ва оқилона қарор қабул қилиш мақсадида уюштириладиган мажлисдир
|
Концерн
|
Concern
|
Концерн
|
ишлаб чикаришнинг диверсификацияси асосида таркиб топадиган йирик, куп тармокли корпорациядир.
|
Корпорация
|
The Corporation
|
Корпорация
|
ривожланган йирик акционерлар жамияти ва трестлар бирлашмасидир.
|
Консенсус
|
Consensus
|
Консенсус
|
карорларни ишлаб чикиш жараёнида барча бахсли масалалар вав турли-туман фикрлар юзасидан бир битимга келиш ёки келишишдир.
|
Лавозим
|
Position
|
Положение
|
корхона, муассаса, идора ва ташкилотларда бирор расмий хизматни бажариш билан боғлиқ бўлган вазифа.
|
Меҳнатни илмий ташкил этиш
|
Scientific organization of labor
|
Научная организация труда
|
ишлаб чиқаришга тизимли жорий қилинадиган илм-фан ютуқлари ва илғор тажрибаларга асосланган меҳнатни ташкил этиш, у энг яхши техника ва одамларни битта ишлаб чиқариш жараёнига йиғишга имкон беради, материал ва меҳнат ресурсларидан энг самарали фойдаланиш ҳамда ишлаб чиқариш фаолиятининг узлуксиз боришини таъминлайди, инсон соғлиғини сақлашга ёрдам беради.
|
Меҳнатни вазифавий тақсимлаш
|
Division of labor
|
Распределение труда
|
алоҳида ишчилар гуруҳи, уларнинг жамоат фаолиятидаги вазифаларига қараб тақсимлаш.
|
Мониторинг
|
Monitoring
|
Мониторинг
|
тизим ёки объект ҳолатини кузатиш, баҳолаш, башорат қилиш, унинг фаолиятини назорат қилиш. Мониторинг корхонага мол ҳолда корхона фаолиятининг турли соҳаларга оқиб келувчи жараёнлар ҳақидаги ишончли ва вақтидаги ахборотлар бошқарув аппаратини тўлиқ таъминлаш учун чиқарилган.
|
Мотивация
|
Motivation
|
Мотивация
|
инсонни аниқ мақсадларга эришиш ва ўз эҳтиёжларини қондириш учун ҳаракатга ундовчи амалдаги ички ва ташқи кучлар мажмуи.
|
Мезон
|
Criteria
|
Критерии
|
таққослаш ёки баҳолаш учун ўлчов, андоза. Масалан, меҳнат – киши қадр-қимматининг мезонидир.
|
Низо
|
The dispute
|
Стресс
|
рахбар, ишчи ва бошка ходимлар орасида муайян масалаларни хал қилишда томонларнинг бир-бири билан бир ечимга кела олмаганлиги туфайли вужудга келадиган вазиятдир.
|
Назорат пакети
|
Control packet
|
Контрольный пакет
|
эгасини (акциядорни) акциядорлик жамиятида амалдаги ҳокимият (овозларнинг кўплиги) билан таъминловчи акция улуши.
|
Низом
|
Regulations
|
Устав
|
ташкилотлар корхона (АЖ) нинг юридик мақомини белгиловчи таъсис ҳужжатларидан бири. Низом мазкур ташкилотнинг таъсисчилари томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.
|
“Ноу-хау”
|
"Know-how"
|
“Ноу-хау”
|
илмий, техник, ишлаб чиқариш, маъмурий, молиявий, тижорат ва бошқа халқ бойлигига айланмаган характердаги турли хил билим ва тажрибалар йиғиндиси (мажмуи).
|
Ташкилий техника
|
Office equipment
|
Оргтехника
|
чизма ишлари, ҳисоб-китоб операциялари, ҳужжатларни тайёрлаш, уларни кўпайтириш, қайта ишлаш, сақлаш ва автоматик қидириш ва бошқалар учун техник воситалар мажмуи. Унинг таркибига ёзув машинкалари, факслар, картотекалар, нусха олиш аппаратлари, чизма приборлари, электрон ҳисоблагичлар ва бошқалар киради.
|
Офис
|
Office
|
Офис
|
идора, канцелярия (ёзув чизувлар) хизмат биноси.
|
Рағбатлантириш
|
Promotion
|
Продвижение по службе
|
ташкилот олдида турган масалани ечишда кишининг уриниши, ҳаракати, матонати ва ҳалоллигига мақсадли ёндашиш.
|
Рейтинг
|
Rating
|
Рейтинг
|
бирор нарсани бирон бир синфга, разрядга ёки тоифага киришини аниқлаш, баҳолаш.
|
Хавф-хатар
|
Risks
|
Риски
|
корхона (АЖ) режалари ва бюджетини амалга ошириш ноҳушликлар (муваффақиятсизликлар) нинг юзага келиш эҳтимоли.
|
Тадбиркор
|
Entrepreneur
|
Предприниматель
|
ташкилотга фойда келтирадиган иш берувчи.
|
Ташаббускорлик
|
Initiative
|
Инициатива
|
тадбиркорлик, яратувчанлик, тажрибачилик.
|
Обрў
|
Prestige
|
Престиж
|
хамма томонидан тан олинган хамда мехнат эвазига ортирилган, рахбар учун зарур ишонч ва калкондир.
|
Психология
|
Psychology
|
Психология
|
инсонниг рухиятини, урганувчи фандир. Инсон рухиятига эса сезиш, идрок этиш, тасаввур, тафаккур, таассуф жараёнлари, хотира, диккат, эътибор, ирода, шунингдек инсон шахсининг рухий хусусиятлари, чунончи, кизикиш, кобилият, феъл-атвор ва мижоз киради.
|
Структура
|
Structure
|
Структура
|
лотинча суз булиб, нарсалар таркибий кисмларининг узаро боглик равишда жойлашиши, тузилишини билдиради.
|
Стратегия
|
Strategy
|
Стратегия
|
грекча «стратегос» иборасидан олинган булиб, «генерал санъати» маъносини билдиради.
|
Стресс
|
Stress
|
Стресс
|
инглизча суздан олинган булиб, асабийлик, кескинлик деган маънони англатади.
|
Услуб
|
Style
|
Стиль
|
ишлаш, бошқаришдаги ўзига хос йул, усул маъносини англатади.
|
Фазилат
|
Feature
|
Особенность
|
ижобий хислат, яхши сифат ёки хусусиятдир.
|
Юридик шахс
|
Legal entity
|
Юридическое лицо
|
хўжалик қарамоғидаги алоҳида мулкка эга бўлган ва уни бошқариш ҳуқуқига эга бўлган ташкилот, у бу мулкка жавоб беради, мулкий ва хусусий номулкий ҳуқуқга эга бўлиши, мажбурият олиши, судда давогар жавобгар бўлиши мумкин. Юридик шахс мустақил баланси ва сметасига эга бўлиши шарт.
|
Холдинг компанияси
|
Holding company
|
Холдинговая компания
|
бошқа фирма ва компанияларнинг акция пакетига улар фаолиятини бошқариш ва назорат қилиш мақсадида эгалик қилувчи компания. Холдинг компаниясининг икки тури фарқланади: белгиланган функцияларни бажариш учун ташкил этилган ҳақиқий холдинг ва аниқ тадбиркорлик фаолияти (саноат, савдо, транспорт, молия-кредит ва бошқалар) билан ҳам шуғулланувчи аралаш холдинг.
|
Хулқ
|
Behavior
|
Поведение
|
қандайдир мақсадга эришишга қаратилган фаолият.
|
Хўжалик механизми
|
Economic mechanism
|
Хозяйственный механизм
|
иқтисодиётни бошқаришга ёрдам берадиган иқтисодий дастак ва рағбатлар ҳамда ташкилий шакллар мажмуи ва бирлиги. Хўжалик механизми режалаштириш, бошқарув усуллари, баҳолар, молиявий ва кредит дастаклари, меҳнатга ҳақ тўлаш шакллари ва бошқа иқтисодий рағбатларни ўз ичига олади.
|
Хеджир
|
Hedge
|
Хеджир
|
баҳо бўйича таваккалчилик суғуртаси, фъючерс шартномаси.
|
Қарор
|
Decision
|
Решение
|
бажарилиши мумкин бўлган ишнинг аниқ йўлини танлаб олишдир.
|
Етакчилик
|
Leadership
|
Руководство
|
бошқаруви ўзаро ҳамкорликнинг, ҳукмронликнинг ҳар хил манбааларини самаралироқ бирлашишига асосланган ва одамларни умумий мақсадларга эришишга ундашга қаратилган ўзига хос одоб.
|
Етакчининг касбга эгалиги
|
Leader's professional background
|
Профессиональный опыт лидера
|
менежер томонидан ишлаб чиқариш (ти- жорат)ни ташкил қилиш ва бошқарув соҳасидаги махсус билимлар ва кўникмаларни эгаллаши, ҳар хил соҳалардаги одамлар билан ишлаш маҳорати.
|
Иқтисодий бошқарув усуллари
|
Methods of economic management
|
Экономический метод
|
бошқарув субъекти ва объекти ўртасидаги муносабатларни мамлакат ва худуднинг солиқ тизими, молия – кредит механизми, божхона тизим, фирмани фаолият юритишнинг иқтисодий норативлари, сифатли меҳнат учун мотивация тизими, менежмент мавсадларини мувофиқлаштириш усулларини қўллаш ёрдамида иқтисодий тартибга солиш усулларидир.
|
Маъмурий бошқарув усуллари
|
Administrative management methods
|
Методы административно-го управления
|
аник мақсадларга эришиш учун ташкилий муносабатларга таъсир кўрсатиш усулидир. Биттагина ишни ҳар хил ташкилий шароитлар, уни ташкил қилишнинг ҳар хил турлари: қатъий тартибга солиш, ҳозиржавоблик билан жавоб қайтариш, умумий вазифа- ларни қўйиш, фаолиятнинг йўл қўйиладиган чегараларини белгилаш ва ҳ. к. бажариш мумкин. Жамоага ташкилий таъсир кўрсатишнинг ишлари самарали ва сифатли бажарилишини таъминловчи маълум шароитлари учун энг ҳақиқий турларини аниқлашда ташкилий усуллар ўзларини намоён қиладилар.
|
Маънавий - руҳий ҳолат
|
Spiritual and mental state
|
Духовное и психическое состояние
|
ижтимоий гуруҳнинг қадриятли мўлжаллниши ва шахслараро муносабатларнинг характерини акс эттирувчи барқарор руҳий ҳолат.
|
Менежер
|
Manager
|
Менеджер
|
доимий равишда бошқарув лавозимини эгаллаб турувчи ва бозор шароитларида фаолият юритувчи ташкилот фаолиятининг айрим турлари бўйича қарор қабул қилиш ваколати берилган шахс.
|
Менежерни ўзини ўзи назорат қилиши
|
Manager self-control
|
Самоконтроль менеджер
|
менежерни ўз фаолияти натижалари устидан назорат қилиши, шу туфайли меҳнат жараёни яхшиланади, қўйилан мақсадга эришилдими ёки йўқлгии текширилади, ҳамда керакли тузатишлар киритилади.
|
Менежмент
|
Management
|
Менеджмент
|
ишлаб чиқариш ёки тижоратни бошқариш; ишлаб чиқаришнинг самарадорлигини ошириш ва фойдани кўпайтириш мақсадида ишлаб чиқилган ва қўлланиладиган бошқарув томойиллари, усуллари, воситалари ва шаклларининг мажмуасидир.
|
Менежментнинг самарадорлиги
|
Effectiveness of management
|
Эффективность управления
|
ижтимоий–иқтисодий категория, бошқарув фаолиятининг натижавийлиги, моддий, молиявий, меҳнат ва одам ресурсларидан фойдаланишнинг мувофиқлик даражаси. Бошқарув натижалари ва уларга эришишга сарфланган ресурсларни солиштириш воситасида аниқланади. Менежмент самарадорлигининг вазифавий роли-унинг ривожланиши даражаси ва динамикасини, ушбу жараённинг сифатий ва миқдорий томонларини акс эттиришдир.
|
Меҳнат жамоаси
|
Working team
|
Рабочая группа
|
ходимларни биргаликда меҳнат фаолиятини амалга оширувчи бирлашмаси.
|
Мотивация
|
Motivation
|
Мотивация
|
менежментнинг, инсон хулқининг мотивациясидан уни фаолиятини бошқариш амалиётида фойдаланишни кўзда тутувчи вазифаси. Ҳар бир кишининг ҳулқи мотивация, яъни одамнинг маълум ҳаракатларни амалга оширишга ундовчи ички кучлар билан белгиланади.
|
Мувофиқлаш-тириш
|
The coordination
|
Координация
|
бошқарув вазифалардан бири бўлиб, уни амалга ошириш фирманинг ички ҳолатини ташқи муҳит шароитлари билан мувофиқлаштириш, тизимнинг барча бўғинлари ишдаги мувофиқликни улар ўртасида рационал алоқалар (коммуникациялар), тизимчалар ўртасидаги ўзаро ҳамкорликларни ўрнатиш йўли билан таъминлаш, бошқарувнинг барча вазифаларининг ягоналиги ва мувофиқлигини таъминлашдан иборат бўлади.
|
Назорат
|
Control
|
Контроль
|
менежментнинг дастурлар, режалар, вазифалар, бошқарув қарорларини бажарилишини таъминлаш бўйича вазифаси.
|
Низо (жанжал)
|
Conflicts (debate)
|
Конфликты (дебаты)
|
иккита ёки кўпроқ томонлар, яъни аниқ шахслар ёки гуруҳлар ўртасидаги зиддият бўлиб, бундан ҳар бир томон ўзининг нуқтаи назари ёки мақсади қабул қилинишига ҳаракат қилади ва бошқа томонни шундай қилишига ҳалақит қилади.
|
Новербал ахборотлар
|
The spoken information
|
Разговорная информация
|
жўнатувчи томонидан сўзлардан фойдаланмасдан юборилган ахборотлар.
|
Норасмий жамоа
|
Informal group
|
Неофициальная группа
|
одамларнинг сиртқи таъсир натижасида эмас, балки ички сабаб натижасида вужудга келган гуруҳи, у маълум мақсадларга эришиш учун вақтинчалик ўзаро ҳамкорликка киришади.
|
Раҳбарни ўзини ўзи бошқариши
|
Leader of self-managed
|
Лидер самоуправляемые
|
раҳбар томонидан кунлик амалиётда ишнинг синалган усулларидан изчил ва мақсадга қаратилган ҳолда фойдаланилиши, унинг ўзини ўзи ривожлантириши.
|
Режалаштириш
|
Planning
|
Планирование
|
бошқарувнинг ташқи муҳитнинг вазиятлари ва омилларини таҳлил қилиш, мақсадларга эришишнинг муқобил вариантларини башоратлаш, мувофиқлаштириш, баҳолаш, тизимнинг бўлғувси ҳолати, унга етишиш йўллари, усуллари ва воситаларини белгилаб берувчи режаларни ишлаб чиқишдан иборат бўлган вазифаларидан биридир.
|
Синергетик самара
|
Synergistic effect
|
Синергетический эффект
|
ташкилотнинг ягона бир бутун сифатидаги салоҳияти ва имкониятлари унинг алоҳида элементларининг салоҳиятлари ва имкониятларидан ошиб кетади, бу нарса уларни ўзаро қўллаб-қувватланишлари ва тўлдирилишлари билан асосланган.
|
Ижтимоий–психологик бошқарув усуллари
|
Social and psychological methods
|
Социально-психологические методы
|
ходимларнинг саломатлиги ва жамоадаги яхши маънавий -руҳий ҳолатни сақлаш, қонунлар ва меъёрий ҳужжатлар талабларига риоя қилиш шароитида қўйилган мақсадга эришиш бўйича жамоа (ходим)даги ижтимоий–психологик жараёнларни бошқаришга қаратилган усулдир.
|
Ташкилий маданият
|
Organizational culture
|
Организационная культура
|
ташкилотнинг ичида ва унинг чегарасидан ташқаридаги муносабатлар асосидаги ташкилотнинг каттароқ қисми томонидан қўлланиладиган фалсафа, қадриятли мўлжаллар, ҳулқнинг меъёрлари, қоидалар ва муҳитдир.
|
Ташкилот
|
Organization
|
Организация
|
одамларнинг маълум мақсадлари: бошқарув вази- фаларига эришишни кўзда тутувчи тизимлаштирилган, онгли бирлашмаси.
|
Ташкилотнинг миссияси
|
The mission of the organization
|
Миссия организации
|
ташкилотни мавжуд бўлишининг маъносини очиб берувчи шакллантирилган тасдиқ, унда ушбу ташкилотнинг бошқалардан фарқи намоён бўлади.
|
Ташкилотчилик қобилияти
|
The ability of the organization
|
Способность организации
|
одамга ташкилий фаолият усулларини эгаллаш ва уларни муваффақиятли амалга ошиишга имкон берувчи шахснинг шахсий–психологик хусусиятлари.
|
Харизма
|
Charisma
|
Харизма
|
якка шахснинг хусусиятларига асосланган, унга пайғамбар, доҳий ёки ислоҳотчи вазифасини амалга оширишга имкон берувчи, унинг олдида таъзим қилиш ва унинг имкониятларига сўзсиз ишонишни келтириб чиқарувчи мутлоқ истеъдод, алоҳида сифатлар берилганлиги. Харизма – ҳукмронликни ташкил қилишнинг алоҳида тури.
|
Ходимлар
|
Personnel
|
Персонал
|
ишлаб чиқариш ёки бошқарув операцияларини бажарувчи ва меҳнат воситаларидан фойдаланиш билан меҳнат предметини қайта ишлаш билан банд бўлган барча ходимлар.
|
Ходимларни бошқариш
|
Staff management
|
Управление персоналом
|
инсоний ташкил қилувчиларга ходимлар имкониятлари ва ташкилот мақсадлари, стратегияси, ривожланиши шароитларини мувофиқликка келтиришга йўналтирилган максадга қаратилган таъсир.
|
Ходимларни танлаб олиш
|
The selection of staff
|
Отбор персонала
|
бўш лавозимларга номзодларни баҳолаш. Ўз ичига қуйидаги босқичларни олади: дастлабки суҳбатлашиш, анкета маълумотларини таҳлил қилиш; номзод ҳақида маълумотларни тўплаш; текширувчи синовлар, тест ўтказиш, тиббий кўрикдан ўтказиш; асосий суҳбат; экспертлар хулосасини тайёрлаш.
|