Menejment 1-19
Misliddinov Ikrom
Fan:Falsafa va fan tarixi
Mavzu:In’ikos shakllarining rivojlanishi
Ong inikosning oliy shaklidir. Ho’sh, inikos deganda nima tushuniladi. Inikos muayyan tasir natijasida paydo bo’ladi. Buning uchun esa, hech bo’lmaganda, ikkita obekt bo’lishi va ular o’rtasida o’zaro tasir bo’lishi lozim. Eng umumiy manoda, har qanday predmetlarning u bilan tasirlashuvda bo’lgan boshqa predmetlarning tasirini muayyan tarzda aks ettirishi bilan bog’liq hossasiga inikos deyiladi.
Shu manoda inikos hamma joyda mavjud. Ayni paytda har bir holatda u o’ziga hos hususiyatga egadir. Chunonchi, notirik tabiatdagi inikos bilan tirik tabiatdagi inikos bir-biridan tubdan farq qiladi. Notirik tabiatda inikos oddiyligi bilan ajralib tursa, tirik tabiatda u murakkab harakter kasb etadi.
Shu bilan birga, notirik tabiatda inikos passivligi, tirik tabiatda esa, faolligi bilan ajralib turadi. Tirik tabiatda inikos tashqi tasir natijalaridan faol foydalanishni keltirib chiqaruvchi ahborotli inikos shaklini oladi.
Ayni paytda ahborotli inikosning o’zi tirik tabiatning har bir darajasida yanada murakkablashib, o’ziga hoslik kasb etadi. Mana shunday murakkablashuv jarayoni psihik inikosning shakllanishiga zamin yaratdi. Aynan psihik inikos darajasida voqelikka aktiv munosabat ham shakllanadi, in`ikosning ilgarilab borishidan esa, o’z navbatida, uning o’ziga hos, yuqori shakli bo’lgan ongning paydo bo’lishiga imkoniyat yaratdiINʼIKOS (falsafada) — obyektlarning oʻzaro taʼsiri natijasida modda, energiya va axborot almashishi jarayoni. Inʼikosning eng sodda shakli mexanik oʻzaro taʼsirdir. Mas, tuproqda yotgan tosh tuproqda oʻz izini qoddiradi. Jonli organizmlarda Inʼikosning mu-rakkabroq turi — taʼsirlanish hodisasi sodir boʻladi. Mac, yomgʻir chuvalchangiga issiq jismni tekkiz-sangiz, issiqlik haqidagi informatsiya (axborot) chuvalchangga taʼsir qiladi va buning oqibatida chuvalchang tanasini issiqlikdan olib qochadi. Bu oddiy himoyalanish refleksidir. Murakkab jonli organizmlarda psixik Inʼikos roʻy beradi. Bu I. ning oliy shaklidir. Odamlar orasida esa soʻzlar orqali fikr almashish hodisasiga asoslangan ijtimoiy Inʼikos mavjud. Ijtimoiy guruhlarning oʻzaro taʼsiri oqibatida ijtimoiy Inʼikosning murakkab shakllari namoyon boʻladi.
Inʼikos murakkab fizik, kimyoviy, biologik, psixik va ijtimoiy jarayon boʻlib, bu jarayonda ishtirok etuvchilar oʻrtasida modda, energiya va axborot almashinish hodisasi roʻy beradi.
Borliqning tuzilish holatiga mos ravishda Inʼikos ham turli xil boʻladi. Noorganik holatda mexanik, fizik va kimyoviy Inʼikos turlari uchrasa, organik holatda esa biologik Inʼikos taʼsirlanish, murakkab reflektiv jarayonlar, in-stinktlar, irsiy oʻzgarishlar koʻri-nishida namoyon boʻladi. Ijtimoiy holatda esa insonning ruhiy, ijodiy, intellektual faoliyati bilan bogʻliq boʻlgan jamoaviy xattiharakatlarida, ijtimoiy oʻzgarishlarda, umumbashariy miqyosidagi muammolarning vujudga kelishi shaklida roʻy beradi. Mas, hozirgi zamonda butun sayyoramiz mikyosida vujudga kelgan ekologik vaziyat ham jamiyat faoliyatining tabiatdagi Inʼikos idir.
Sharq falsafasidagi inson oʻzining har bir nooʻrin xattiharakatlari uchun qaysidir bir paytda javob berishi muqarrar ekanligi haqidagi hikmatli ran «har qanday taʼsir oʻzining aks taʼsiriga egadir» degan maʼnoni beradi.
Inʼikosning oniy, bir lahzali, davomiy, uzoq muddatli va zanjirli kechuvchi turlari bor.
Do'stlaringiz bilan baham: |